outis

Νομίζω πως είναι "Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος" και το έλεγε ο σοφιστής Πρωταγόρας. "χρήματα" είναι τα "πράγματα" όχι τα λεφτά που λέμε σήμερα. Άρα σημαίνει ότι για όλα τα πράγματα το μέτρο (το όριο) είναι ο άνθρωπος. Α, ναι, "μέτρον άριστον" (όπως ήταν αρχικά το απόφθεγμα) σημαίνει ότι το καλύτερο απ' όλα είναι να υπάρχει μέτρο. Τι πάει να πει "μέτρο", τώρα. Είναι ενδιαφέρον το ότι το "μέτρο" για τους αρχαίους ήταν και μονάδα μέτρησης όγκου (γύρω στα 40 ή 44 λίτρα, αν και δεν έχει σημασία) - πρόκειται για μια πεπερασμένη ποσότητα δηλαδή, αυτό είναι το σημαντικό. Έτσι "μέτρο" σημαίνει στην ουσία "όριο", εκτός από "μέτρο". Έτσι για το ένα "ρητό", το όριο είναι ότι καλύτερο (σε όλα, αν βάλουμε και το "παν"), και για το άλλο, το όριο για όλα τα πράγματα είναι ο άνθρωπος. Τώρα αν θέλει κανείς μεγαλύτερη ανάλυση μπορεί να να δει ότι "άνθρωπος" είναι από το "άνω θρώσκω", δηλαδή "κοιτώ"/"πηδώ" προς τα πάνω. Έτσι "'άνθρωπος" δεν είναι κατ' ανάγκη το γνώριμο σε μας βιολογικό είδος αλλά κάθε πλάσμα που τολμά να κοιτάξει ψηλά και να υπερβεί τον εαυτό του (και να επεκτείνει τα όριά του!).

Υπάρχει μια θεωρία που υποστηρίζει ότι το ίδιο το Σύμπαν "προσπαθεί" να αποτρέψει την τελειότητα, ακόμα και την βελτίωση, μέσω μιας "αδράνειας" για αλλαγές και της Εντροπίας.

Εδώ θέλει λίγο προσοχή! Θέλω να πω ότι΄το νόημα της αναζήτησης είναι το βρεις κάτι. Αν το το βρεις τότε προφανώς *αυτό είναι* για σένα (δεν αλλάζει) οπότε θα έχεις δίκιο να το βλέπεις με τρόπο που οι "απ' έξω" ίσως να χαρακτηρίζουν "δογματικό"! Έπειτα σε όποιο σημείο κι αν βρίσκεται κάποιος μια κάποια σταθερότητα - που καλώς ή κακώς είναι στις 'δογματικές' τοποθετήσεις - είναι πάντοτε καλύτερη από το πηγαίνει από εδώ και από εκεί ανάλογα με διάφορους "ανέμους"

Αν όμως η σημερινή έννοια "δείχνει" προς κάτι ανύπαρκτο είναι κι αυτή ανύπαρκτη, συνεπώς - για να σοφιστήσουμε λίγο - επιστρέφουμε στην αρχική έννοια της πληρότητας. Όσο για το αν υπάρχουν... σκεφτήται: ως πλήρεις σίγουρα δεν έχουν ανάγκη αυτοεπιβεβαιώσης ή επίδειξης. Ούτε θα τους δεις στην τηλεόραση ή τα μπαλκόνια. Οπότε δεν πρόκειται να σου το πουν ποτέ. Το θέμα είναι εσύ (εμείς) να μάθουμε να τους αντιλαμβανόμαστε και να μαθαίνουμε με την παρατήρηση.

Τώρα, για να πω και του στραβού το δίκιο, έχουν κάτι που τους αναγνωρίζω: Οι περισσότεροι από αυτούς (πλανημένοι από μπουγάδα του εγκεφάλου ή όχι) τουλάχιστον ξέρουν γιατί είναι εκεί μέσα. Το αποφάσισαν μόνοι τους έχοντας ηλικία να αποφασίζουν. Αντίθετα σε κάποιες κρατικές εκκλησίες οι άνθρωποι πηγαίνουν γιατί έτσι του είπαν, από μικρά.

Η τελειότητα είναι μια έννοια παρεξηγημένη σήμερα. Κυρίως γιατί χρησιμοποιούμε την λέξη "τέλειο" με διαφορετικό νόημα από εκείνο που είχε αρχικά. Εδώ θα χρησιμοποιήσω λίγο αγγλικές λέξεις για να το ξεκαθαρίσω αυτό. Σήμερα το "τέλειο" έχει την έννοια του "perfect" και αυτή σχετίζεται με "το τι κάνει" κάποιος ή κάτι για να χαρακτηριστεί τέλειο. Η τελειότητα δηλαδή εξαρτάται από τα ρήματα (γραμματικά) και έχει με αυτόν τον τρόπο μια "ηθικολογική" χροιά. Με αυτή την έννοια το πραγματικά τέλειο δεν επιδέχεται βελτίωσης και αλλαγής, άρα είναι στάσιμο, και η στασιμότητα σπάνια είναι αρετή. Από την άλλη η λέξη "τέλειος" χρησιμοποιούνταν στην αρχαία Ελλάδα διαφορετικά. Το "τέλειο" ήταν το "ολοκληρωμένο", το "πλήρες", που χαρακτηρίζεται από την (αυτ)επάρκεια (whole & content). Έτσι λέγανε "τέλειος ανήρ" και εννοούσαν τον άνδρα (διάβαζε για μάς σήμερα: άνθρωπο) που έχοντας ενηλικιωθεί και έχοντας αποκτήσει πολιτικά δικαιώματα ήταν στην ακμή της ζωής του, σωματικά αρτιμελής (για τους αρχαίους) και υγιής. Ο "τέλειος ανήρ" δεν ήταν πια παιδί ή έφηβος, είχε πολιτικά και βιολογικά ολοκληρωθεί. Η σημασία δηλαδή του "τέλειου" δεν αφορούσε το "τι έκανε" αλλά το "τι ήταν". Έτσι η τελειότητα αφορά το "τι είσαι" (που γραμματικά προσδιορίζεται με τα επιθετα) και όχι με το "τι κάνεις". Αφορά το ήθος, αλλά όχι την ηθική. Οι "τέλειοι άνθρωποι" είναι οι ολοκληρωμένοι, πλήρεις και επαρκείς. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επιδέχονται βελτίωση. Η τελειότητα δεν αφορά στασιμότητα, αλλά την σταθερότητα στην πορεία της ζωής, η οποία συνήθως είναι αρετή. Σταθερότητα που δεν σημαίνει ότι δεν αλλάζεις μυαλά (έτσι τα βρήκαμε, έτσι θα τ' αφήσουμε) αλλά ότι σε κάθε στιγμή είσαι πλήρης, κι όταν δεν είσαι, ξέρεις πως να γίνεσαι αλλάζοντας. Η τελειότητα έτσι έχει και την ηθικολογικής της πλευρά - ως συνέπεια όμως και όχι ως προϋπόθεση! Ο πλήρης "τέλειος" άνθρωπος είναι "καλός κ' αγαθός" ως αποτέλεσμα της τελειότητας.