Jump to content

Περι Ηθικής, Ελευθερίας και Επιλογής


 Share

Recommended Posts

"Τόσο η αρετή όσο και η κακία είναι στην εξουσία μας. Πράγματι, όποτε είναι στην εξουσία μας η πράξη είναι επίσης και η μη πράξη, κι όποτε είναι στην εξουσία μας το όχι, είναι επίσης και το ναι, έτσι που, αν είναι στην εξουσία μας να πράττουμε το ωραίο, θα είναι επίσης και το αισχρό, και αν είναι στην εξουσία μας το να μην πράττουμε το ωραίο, θα είναι επίσης και το να μην πράττουμε το αισχρό". Ηθικά Νικομάχεια, Αριστοτέλης

 

 

σχόλια...

Link to comment
Share on other sites

To Yin Yang μου θυμίζει...

 

 

 

Θα έλεγα οτι θυμίζει αρκετά κάποια κείμενα ενός Θιβετιανού Βουδιστή Δασκάλου που διάβασα πρόσφατα, που κάνει μια εκτενή αναφορά στο ασυνειδητο...

 

Anyways, αυτό το απόσπασμα μιλάει για την δυνατότητα επιλογής. Την ελευθερία του κάθε ανθρώπου να δημιουργήσει ένα πρόσωπο, να διαμορφώσει τον εαυτό του με τον τρόπο που θέλει, μέσω των αποφάσεων που κάνει. Αν θα κάνει κάτι που πιστεύει ο ίδιος καλό, ή θα ακολουθήσει τις βουλές τις μάζας. Αν θα επιλέξει να διαφοροποιηθεί απο το πλήθος (χωρίς η διαφοροποίηση να είναι αυτοσκοπός) έχοντας επίγνωση του οτι τελικά μπορεί να καταλύξει μόνος, ή αν θα διαλέξει να κρυφτεί πίσω απο την ομάδα, παριστάνοντας ίσως κάποιον ρόλο που στη πραγματικότητα δεν τον εκφράζει.

Δεν έχουμε χαρακτηρίσει όλοι μας κάποιο ειδεχθές εγκλήμα ή κάποιες πράξεις πολέμου-βίας λέγοντας οτι "δεν είναι ανθρώπινες" ? Για την ακρίβεια είναι ανθρώπινες αφού στην φύση δεν υπάρχουν αντιστοιχα παραδείγματα... είναι εξολοκλήρου ανθρώπινες. Ο άνθρωπος είναι το μόνο όν που είναι και παρατηρητής του εαυτού του. Ο άνθρωπος αναγνωρίζει το τι μπορεί να κάνει. Ξέρει οτι έχει τι δυνατότητα να κάνει το σωστό ή το λάθος (κατ'αυτόν), κάτι ωραίο ή αισχρό, γνωρίζοντας και αποδεχόμενος τίς επιπτώσεις της κάθε πράξης του, που τελικά αυτές είναι που τον χαρακτηρίζουν... οι επιλογές του και οι επιπτώσεις των επιλογών του. άλλωστε ο άνθρωπος έχει το προτέρημα ή καταρα (ανάλογα με το πού δίνει έμφαση κανεις) να μπορεί να φασταστεί το τέλειο, αλλα να μην μπορεί ποτε να το ζήσει...

 

Οι τρεις έννοιες: της ηθικής, της ελευθερίας και τελικά της επιλογής είναι πολύ μπερδεμένες... το τι είναι ήθικό και το τι όχι ποιος μπορεί να το ορίσει απόλυτα; κι όταν μιλάμε για ελευθερία (όσον αφορά τις πράξεις μας) μέχρι ποιο σημείο υφισταται ή πρέπει να υφίσταται....

 

 

 

κατάφερα να σας μπερδέψω ή όχι??? :sweat:

Link to comment
Share on other sites

Γιατί, θα ήθελες να μας μπερδέψεις?

 

Κατ' αρχήν η λέξη "εξουσία" στο αρχικό ποστ μπορεί σχετικά άνετα να αντικατασταθεί από τις έννοιες της ελευθερίας, της ηθικής και τελικά της επιλογής. Μάλιστα η επιλογή είναι τελικά ο μόνος παράγοντας που μετρά, γιατί η ελευθερία και η ηθική λειτουργούν με βάση τις επιλογές μας. Όσο πιο πολλές επιλογές έχουμε, τόσο πιο ελεύθεροι είμαστε, ενώ όσο πιο "ηθικοί" είμαστε, τόσο περιορίζονται οι επιλογές μας.

Και φυσικά όταν μιλάμε για ηθική αναφερόμαστε σε θρησκευτικής φύσεως ηθική, έτσι?! Οπότε μπορεί να οριστεί σχεδόν σε απόλυτο βαθμό, ανάλογα με τις επιταγές της εκάστοτε εκκλησίας.

 

Από 'κει και πέρα η ελευθερία δεν έχει όρια. Όταν μιλάμε για το τί περιλαμβάνουν οι επιλογές μας, η απάντηση είναι τα πάντα! Αν εξαιρέσουμε τους φυσικούς νόμους που μας περιορίζουν (π.χ. δεν έχουμε την επιλογή να πετάμε ή να περνάμε μέσα από τοίχους), κατά τ' άλλα δεν έχουμε κανέναν άλλον περιορισμό. Υπάρχουν βέβαια οι νόμοι που θεσπίσαμε, η ηθική μας και οι αρχές μας, η συνείδησή μας, οι κοινωνικές επιταγές και οι “απαγορεύσεις” από την κάθε κοινωνία κ.ο.κ., ωστόσο αυτά δεν αναιρούν το γεγονός ότι έχουμε επιλογές. Ίσα-ίσα που βοηθούν στο να αναδεικνύεται η σημασία του τί θα επιλέξουμε! Και κάπως έτσι οδηγούμαστε ίσως στον κυριότερο παράγοντα της ελευθερίας μας, εκεί που μάλλον ο σημερινός άνθρωπος έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα και ο λόγος για τον οποίον κάποιοι από μας δεν αισθάνονται ελεύθεροι: Η υπευθυνότητα. Πόσο υπεύθυνοι (όχι ηθικοί, αλλά υπεύθυνοι!) είμαστε απέναντι στις επιλογές μας...

 

Κι αυτό ξεφεύγει από το δυισμό του καλού-κακού ή του ωραίου-αισχρού, γιατί αφορά ένα σύνολο παραγόντων (που θα οδηγήσουν στη λήψη της απόφασης-επιλογής) που δεν είναι και τόσο σταθεροί, ούτε ορισμένοι. Το θέμα έχει πολλές διαστάσεις και δεν χρειάζεται να το πετσοκόψουμε υπακούοντας για άλλη μια φορά στις δυιστικές ροπές της χριστιανικής ηθικής που μας διακατέχει.:teehee:

Link to comment
Share on other sites

Γιατί, θα ήθελες να μας μπερδέψεις?

 

[...]Κι αυτό ξεφεύγει από το δυισμό του καλού-κακού ή του ωραίου-αισχρού, γιατί αφορά ένα σύνολο παραγόντων (που θα οδηγήσουν στη λήψη της απόφασης-επιλογής) που δεν είναι και τόσο σταθεροί, ούτε ορισμένοι. Το θέμα έχει πολλές διαστάσεις και δεν χρειάζεται να το πετσοκόψουμε υπακούοντας για άλλη μια φορά στις δυιστικές ροπές της χριστιανικής ηθικής που μας διακατέχει.:teehee:

 

 

Δεν θα ήθελα να σας μπερδέψω... αναρωτιόμουν απλά αν τα κατάφερα... ο ειρμός των σκεψεων μου απουπώνεται κατευθείαν στο χαρτί χωρις να περάσει πρώτα απο μια διεργασία ορθής δομησης... κι έτσι μερικές φορές δν γίνομαι κατανοητός...

 

στην προκειμένη περίπτωση νομίζω οτι δεν είναι θέμα δυισμου... απλά δηλώνει τις ακρέες δυνατότητες (αν θεωρήσει κανείς οτι δεν υπάρχει τίποτα πάνω απ το καλό, και τίποτα κάτω απ το αισχρό...) του ανθρώπου για να δώσει έμφαση στο πόσο αντιφατικό ον είναι... δλδ οτι απ την φύση του έχει μια τεράστια γκάμα επιλογών... που φτάνουν απ το ένα άκρο μέχρι το άλλο...

 

 

θα διαφωνήσω όμως εκεί που λες για την ηθική... δεν υπάρχει χριστιανική ηθική...τουλάχιστον όχι ορισμένη, οχι σχηματοποιημένη. υπάρχουν άτομα (χριστιανοι) που εκλαμβάνουν κάτι με κάποιον τρόπο και διαμορφώνουν την ηθική τους. Δλδ. έχει να κάνει πολύ και με την κοινωνική - πολιτική - πολιτισμική κατάσταση, και την ευρύτερη λαϊκή νοοτροπία. Σκέψου κάποιον πιστο χριστιανό πριν 100 χρόνια, πριν 50, και σήμερα. Υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στο τι θεωρεί ο ένας σωστό και τι ο άλλος... Αν έρθει κάποιος και μου ζητήσει τον ορισμό της ηθικής θα απαντούσα οτι είναι οι άγραφοι κανόνες που συλλέγει κάποιος κατα τη διάρκεια της ζωης του και οτι έχει να κάνει έντονα με την μόρφωση του αλλά και με την πολιτιστική του ταυτοτητα (για να καταλάβατε λίγο πως το εκλαμβάνω εγώ).

Link to comment
Share on other sites

θα διαφωνήσω όμως εκεί που λες για την ηθική... δεν υπάρχει χριστιανική ηθική...τουλάχιστον όχι ορισμένη, οχι σχηματοποιημένη. υπάρχουν άτομα (χριστιανοι) που εκλαμβάνουν κάτι με κάποιον τρόπο και διαμορφώνουν την ηθική τους. Δλδ. έχει να κάνει πολύ και με την κοινωνική - πολιτική - πολιτισμική κατάσταση, και την ευρύτερη λαϊκή νοοτροπία. Σκέψου κάποιον πιστο χριστιανό πριν 100 χρόνια, πριν 50, και σήμερα. Υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στο τι θεωρεί ο ένας σωστό και τι ο άλλος... Αν έρθει κάποιος και μου ζητήσει τον ορισμό της ηθικής θα απαντούσα οτι είναι οι άγραφοι κανόνες που συλλέγει κάποιος κατα τη διάρκεια της ζωης του και οτι έχει να κάνει έντονα με την μόρφωση του αλλά και με την πολιτιστική του ταυτοτητα (για να καταλάβατε λίγο πως το εκλαμβάνω εγώ).

Υπάρχει θρησκευτική ηθική η οποία διαμορφώνει συνειδήσεις, νοοτροπίες και τρόπους ζωής. Η κοινωνία εξελίσσεται γαλουχημένη με αυτή την ηθική, αλλά και η ηθική εξελίσσεται παράλληλα με την κοινωνία ώστε οι μάζες να διαιωνίζουν άθελά τους τις σχέσεις εξάρτησης με το εκάστοτε ιερατείο.

Στη χώρα μας η θρησκεία που διαμορφώνει τις συνειδήσεις μας είναι ο χριστιανισμός, επομένως μπορούμε να μιλάμε για χριστιανική ηθική. Οι αποκλίσεις απ' αυτή τη "γραμμή" είναι ελάχιστες, ακόμα κι αν εκφράζονται με διαφορετικούς τρόπους μερικές φορές. Επίσης, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι η ηθική δεν "συλλέγεται κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου", αλλά του επιβάλλεται στα πρώτα χρόνια της ζωής του, μέσω του πρωτογενούς (οικογένεια) και δευτερογενούς (κοινωνικό περιβάλλον, σχολείο) φορέα κοινωνικοποίησης, ούτως ώστε να μη μπορεί να τις αμφισβητήσει όταν πλέον θα έχει αποκτήσει κρίση... να του έχουν γίνει βίωμα.

Κάποιος, ας πούμε, θεώρησε "ηθικό" να σου μάθει να τρως με το δεξί χέρι ή να σκέφτεσαι δυιστικά. Πλέον δεν βλέπεις πως αυτό είναι αποτέλεσμα γαλουχισμού, δεν σκέφτεσαι καν την πιθανότητα να είναι, διότι έχει γίνει μια συνήθεια με την οποία ζεις κάθε μέρα και σου φαίνεται απόλυτα φυσιολογική. Το ίδιο μοτίβο φυσικά λειτουργεί και σε πιο θεμελιώδη στοιχεία της ανθρώπινης νοοτροπίας και συμπεριφοράς, και λειτουργεί με έναν τρόπο που για να τον διακρίνεις θα πρέπει πρώτα να αποδομήσεις ένα μεγάλο μέρος των ηθικών κανόνων που έχουν περάσει έμμεσα ή άμεσα στην κοινωνία (πράγμα όχι ιδιαίτερα εύκολο).

 

Από 'κει και πέρα είναι φυσιολογικό πως και οι επιλογές μας επηρεάζονται από το δυιστικό τρόπο σκέψης, ο οποίος εκ των πραγμάτων χρησιμοποιεί δύο άκρα. Τα άκρα αυτά δεν υποδεικνύουν την αντιφατικότητα του ανθρώπου, αλλά την προβλεψιμότητά του, καθώς ο τρόπος που προσεγγίζει τις επιλογές του είναι συνήθως σε στυλ "άσπρο-μαύρο", "αριστερά-δεξιά" κτλ. Γι' αυτό και πλέον ο άνθρωπος τα βρίσκει σκούρα με τις επιλογές του. Έχοντας συνηθίσει το αποτυχημένο δυιστικό μοντέλο λήψης αποφάσεων δυσκολεύεται να υιοθετήσει ένα πιο μη-γραμμικό μοντέλο, κάτι που ωστόσο δείχνουν να απαιτούν οι σημερινές κοινωνικές συνθήκες. Φοβούμενος να ξεφύγει από αυτό το μοντέλο λοιπόν, ή φοβούμενος το πού θα τον οδηγήσουν οι νέες επιλογές που έχει μπροστά του, επιλέγει... να μην επιλέγει (ή να νομίζει ότι επιλέγει, αλλά με δυιστικά μοτίβα)!

Αυτό που θέλουμε είναι να έχουμε επιλεκτικά επιλογές, μόνο όσες μας αρέσουν ή μας βολεύουν, όπως και θέλουμε να έχουμε επιλεκτικά ευθύνες, αλλά να είμαστε και επιλεκτικά ελεύθεροι. Καθυστερούμε ή αναβάλλουμε επιλογές που δεν μας αρέσουν, κατηγορούμε τις υφιστάμενες καταστάσεις (οικονομική, κοινωνική κτλ), γκρινιάζουμε και μιζεριάζουμε και τελικά γινόμαστε όντως σκλάβοι – σκλάβοι της δικής μας ανευθυνότητας και δειλίας. Μη μου πείτε ότι δεν αναγνωρίζετε αυτή την εικόνα σε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας?!

 

Η ηθική έχει συμβάλλει σ' αυτή την κατάσταση, στα πλαίσια που οι ίδιοι της έχουμε επιτρέψει να το κάνει. Δεν ξέρω αν η συμβολή της είναι καθοριστική ή όχι, αλλά υφίσταται.

Link to comment
Share on other sites

Οι τρεις έννοιες: της ηθικής, της ελευθερίας και τελικά της επιλογής είναι πολύ μπερδεμένες... το τι είναι ήθικό και το τι όχι ποιος μπορεί να το ορίσει απόλυτα; κι όταν μιλάμε για ελευθερία (όσον αφορά τις πράξεις μας) μέχρι ποιο σημείο υφίσταται ή πρέπει να υφίσταται....

 

Μακάρι να ζούσαμε στα χρόνια του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και να είχαμε την ευκαιρία να φιλοσοφούμε καλύτερα και πιο βαθύτερα.

Ωστόσο ναι όλες οι έννοιες που δεν είναι "απόλυτες" (σου μιλάω με μαθηματική σκέψη) είναι σχετικές.

Έτσι και οι έννοιες της ηθικής και της ελευθερίας,πόσο μάλλον της επιλογής είναι μπερδεμένες.

Η ηθική στην ουσία δεν υπάρχει,είναι κοινωνική διπλωματία,είναι πολιτική.

Ο Κολοκοτρώνης ήταν ήρωας πολέμου ή δολοφόνος;

Οι κλέφτες δολοφονούν,οι αστυνομικοί τραυματίζουν θανάσιμα.

Το σεξ είναι ηθικό ή όχι;...απλά λίγα παραδείγματα.

 

Η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου δεν ορίζεται.Είναι αναφέρετο δικαίωμα απο την γέννηση μέχρι τον θάνατο.Η ελεύθερη βούληση,οι πράξεις μας αλλά και οι επιπτώσεις των πράξεων μας είναι αυτό που μας έδωσαν σαν δώρο οι Θεοί(ο Θεός) και μας δίνει την δυνατότητα να ζήσουμε κάθε στιγμή με μοναδικό και ανεπανάληπτο τρόπο.

Link to comment
Share on other sites

  • 3 years later...

Το ξεθάβω γιατί το βρίσκω ενδιαφέρον και δεν το είχα διαβάσει ως τώρα...

 

Η θέληση είναι η δύναμη που καθοδηγεί την κρίση των ανθρώπινων αποφάσεων. Την γνωρίζουμε όταν πρέπει να επιβληθούμε  στις επιθυμίες μας πχ το κόψιμο του τσιγάρου. Εν συντομία είναι η δύναμη που κατευθύνει το μυαλό στην σκέψη ή στην πράξη. Το "Εγώ" είναι αυτό που κατευθύνει και ελέγχει τις επιλογές μας, χρησιμοποιώντας την μνήμη και τις εμπειρίες μας, διαμορφώνωντας τα συναισθήματα μας και αυτά με την σειρά τους την λογική μας για να περιορίσει τις επιλογές μας. Η θέληση όμως είναι αυτή που κάνει την τελική επιλογή. 
 
Η "τραγωδία" της ζωής έχει τις ρίζες της στην θέληση η οποία διαρκώς αλλάζει, χωρίς να είναι δυνατόν κάποιος να βρει συνεχή ευχαρίστηση σε κάτι συγκεκριμενο. Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος να εξελίσεται και να προχωράει μπροστά. Αν μείνει στάσιμος για καιρό, θα επέλθει η δυστυχία που βασίζεται στην απραγία.  
 
- Ο Nietzsche λέει, ότι η θέληση είναι η κύρια δύναμη που κινεί τα νήματα στις πράξεις των ανθρώπων. Η φιλοδοξία πχ είναι προϊόν της θέλησης.
 
- Ο Schopenhauer λέει, ότι η θέληση είναι το σύνολο όλων των επιθυμιών. Πολλοί πιστεύουν εσφαλμένα ότι η θέληση βασίζεται στην γνώση. Γιαυτόν, η θέληση κατα πρώτον χρησιμοποιεί την γνώση, ώστε να βρεί κάτι που θα εξυπηρετήσει τις ανάγκες του. Συνεχίζοντας ο schopenhauer λέει, πως η θέληση είναι το κλειδί και η εσωτερική απεικόνιση του φυσικού κόσμου στον χρόνο και στον χώρο. 
 
- Ο Crowley βασιζόμενος στην άποψη του Kant, λέει ότι η θέληση πηγάζει από την αλληλεπίδραση του ενδώτερου εαυτού με την "συμπαντική" θέληση.
 
Οι επιθυμίες μας είναι αυτές που λένε προς ποια κατεύθυνση θέλει ο ενδότερος εαυτός μας να κινηθεί. Οι επιθυμίες μας δεν θα πρέπει να μας καθορίζουν αλλά η άρνηση και ο αποκλεισμός τους δεν βοηθάει στην ένωση σώματος και πνεύματος. Όπως πάνω έτσι και κάτω. Η θέληση είναι αυτή που θα πρέπει να "μάθει", να "εκπαιδευτεί" ώστε να δείχνει τον δρόμο προς την Πηγή. Όταν η Δύναμη είναι ισχυρή, τότε δεν υπάρχει απάθεια, απελπισία, αδιέξοδο. Το Εγώ είναι εκπαιδευμένο να βρίσκει διέξοδο στο αδιέξοδο όπως όταν ένας χείμαρος ρέει προς τα κάτω. "Χωρίς αντίσταση και χωρίς πόθο για το αποτέλεσμα". 
Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
 Share

×
×
  • Create New...