Ο Εγωισμός του Θανάτου

[Νεφέλη]

Nefelie

Δημοσιεύθηκε: 15 Οκτ 2004 08:53 pm

 

Παραθέτω ένα θέμα που είχα ανοίξει παλαιότερα στο forum του MindTrap, κι ελπίζω να μην πειράζει τον Porcupine  (που τυγχάνει ένας από τους συντονιστές του MindTrap  )

 

Λιγουλάκι μακάβριο το θεματάκι, μα πιστεύω ενδιαφέρον!

 

Ο Lovecraft είχε πει: <<το αρχαιότερο και βαθύτερο συναίσθημα του ανθρώπου, είναι ο φόβος. Κι ο αρχαιότερος και βαθύτερος φόβος, είναι για το άγνωστο>>

 

Νομίζω ότι είχε δίκιο ο Lovecraft.

Νομίζω επίσης ότι το μεγαλύτερο άγνωστο, άρρηκτα συνδεδεμένο με τον βαθύτερο φόβο, είναι ο θάνατος. Μάλιστα το ότι κάποια στιγμή αναγκαστικά θα τον αντιμετωπίσουμε, φουντώνει περισσότερο τον φόβο, ταυτόχρονα όμως και την απορία.

 

Οι σκέψεις μου επ΄ αυτού με οδήγησαν στα εξής συμπεράσματα, όσον αφορά το γιατί ή τι πραγματικά φοβόμαστε στον θάνατο (γιατί ως ενήλικες, λίγο-πολύ για το τι γίνεται μετά, έχουμε καταλήξει στα δικά μας συμπεράσματα και έχουμε μάλλον συμφιλιωθεί με το «μετά»):

 

1) Ο φόβος του τρόπου του θανάτου (δεν πολυφοβόμαστε αυτόν καθ΄ αυτόν τον θάνατο, αλλά το πώς θα έρθει, πως θα συμβεί)

2) Ο φόβος της απώλειας αγαπημένου προσώπου (που αν το καλοσκεφτείτε, είναι πολύ εγωιστικός φόβος)

3) Ο «φόβος» του ότι θα χάσουμε το «τι γίνεται μετά» εδώ, στην ζωή... Λες και θα χάσουμε το τέλος μιας ενδιαφέρουσας ταινίας (που είναι πολύ εκνευριστικό!)

 

Οι απόψεις σας?

 

Michael

Δημοσιεύθηκε: 15 Οκτ 2004 10:12 pm

 

vasika (dustuxws) ton fovo tou thanatou ton exw kseperasei edw kai 5 peripou xronia.

Kuriws giati mexri simera exw ftasei gurw stis 6 fores ena vima prin na fugw kai panta kati ginetai kai swnwme.

etsi loipon ton thanato pleon ton vlepw oxi san to telos kapoiou pragmatos alla san tin arxi kapoiou kainourgiou.

gia ton fovo tis apwleias pali den isxuei, perissotero einai lupi giauton pou tha meinei pisw.

gia to ginetai meta edw sti zwh nai ok isws to xasoume alla tha vroume ti ginetai meta stis alles sfaires.

 

Seirios

Δημοσιεύθηκε: 24 Οκτ 2004 12:48 am

 

Eίμαστε τό μοναδικό πλάσμα αυτού τού Κόσμου πού έχει συνείδηση τού επικείμενου θανάτου του. Παρ΄όλα αυτά, αγωνιζόμαστε καθημερινά ? άσχετα πόσο σημαντικά ή ταπεινά ... ? αγώνα αντάξιο αθάνατης ύπαρξης.

Ισως η επίγνωση τού θανάτου νά λειτουργεί σάν κίνητρο καί δέν θέλω νά αφιερώσω χρόνο στό γιατί.

Θά έδινα όμως έμφαση στήν δύναμη τού γεγονότος πού ίσως νά μάς οδηγούσε λίγο μακρύτερα, λίγο σημαντικότερα από τίς απλές καθημερινές κατακτήσεις.

 

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΑΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ (έγραψε ο Πάουλο Κοέλιο) μέ τίς παρακάτω πρϋποθέσεις:

 

Αν αναγνωρίσουμε τίς πραγματικά βαθύτερες επιθυμίες μας καί άν προσδιορίσουμε τό τί μάς αποτρέπει από τό νά τίς πραγματοποιήσουμε.

 

...τίποτε δέν θάχουμε νά χάσουμε, άν προσπαθήσουμε, από τήν στιγμή πού ο θάνατος είναι αναπόφευκτος.

[Νεφέλη]

Το άρθρο που ακολουθεί προέρχεται από την επίσημη ιστοσελίδα του Περιοδικού FOCUS - Ιούλιος 2004

 

Ο θάνατος

 

Πρέπει να φοβόμαστε το θάνατο; Ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος Επίκουρος υποστηρίζει ότι δεν πρέπει, γιατί "όσο ζει ένας άνθρωπος, ο θάνατος δεν υπάρχει και όταν υπάρχει ο θάνατος, ο άνθρωπος αυτός δε ζει πια".

 

Συνεπώς, γιατί να τον φοβόμαστε αφού ποτέ δε θα έχουμε την εμπειρία του; Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που μας γεννά φόβο δεν είναι το τι συμβαίνει μετά το θάνατο, αλλά το βασανιστικό "πέρασμα" από τη ζωή στην ανυπαρξία. Γι' αυτό το θέμα υπάρχουν καλές ειδήσεις.

Σήμερα πια οι περισσότερες περιπτώσεις θανάτου είναι πολύ λιγότερο επώδυνες απ' όσο φανταζόμαστε, αφού η ιατρική είναι σε θέση να περιορίσει ή και να εξαλείψει τον πόνο. Στην Ελλάδα ελάχιστοι γιατροί γνωρίζουν ή μπορούν να το κάνουν και, ακόμα χειρότερα, όταν το κάνουν κανείς δε μιλά. Ενώ έχουμε τόσο πολύ εθιστεί και εξοικειωθεί με το βίαιο, θεαματικό και συχνά "στημένο" θάνατο των τηλεοπτικών ειδήσεων, του κινηματογράφου και των βιντεοπαιχνιδιών, ο αληθινός θάνατος αποτελεί παραδόξως ταμπού. Γιατί άραγε; Ίσως επειδή αγνοούμε πώς είναι στην πραγματικότητα.

Όλο και πιο σπάνια μας επιτρέπεται πλέον να τον βλέπουμε στα σπίτια μας, κι αυτή μας η άγνοια έχει ως αποτέλεσμα να γιγαντώνει τους φόβους μας. Ίσως γι' αυτό θα ήταν χρήσιμο να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται τι ακριβώς συμβαίνει και ποια είναι η "ιδανική" μορφή θανάτου όταν τίποτα δεν μπορεί να μας κρατήσει στη ζωή.

 

Ποιος φοβάται την αιώνια ανάπαυση;

 

Βρίσκεται πίσω από τη γέννηση της τέχνης και της ιστορίας. Στη φύση συμβάλλει στην πρόοδο. Όμως, για το σύγχρονο άνθρωπο είναι ταμπού.

 

Θα ήταν υπέροχο αν μπορούσαμε ν' αγνοήσουμε το θάνατο. Είναι όμως αδύνατο, αφού τον συναντάμε παντού γύρω μας. Είναι στενά συνδεδεμένος με τη ζωή της φύσης και του ανθρώπου. Αποτελεί το μέτρο για την αξιολόγηση της καταλληλότητας και της αποτελεσματικότητας κάθε μορφής ζωής. Ήταν και είναι πηγή έμπνευσης και δημιουργίας για την τέχνη, τη μουσική και την ποίηση. Στις μέρες μας υπάρχει ένας βίαιος και κραυγαλέος τρόπος για την αναπαράσταση του θανάτου, ο οποίος, ενώ ελάχιστα σχετίζεται με τον αληθινό, καθημερινό θάνατο, έχει καταφέρει να εισβάλει στη διαφήμιση, ν' αυξήσει τις πωλήσεις των εφημερίδων, να γεμίσει τις οθόνες των κινηματογράφων και της τηλεόρασης.

 

 

Μηνύματα από το παρελθόν

 

Ο Σύνδεσμος Θανατολογικών Μελετών του Greenfinld, στη Μασαχουσέτη, υποστηρίζει ότι όσα γνωρίζουμε για το παρελθόν βασίζονται σε επιγραφές και κείμενα που ανακαλύψαμε σε τόπους ταφής. Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο ότι ένας τάφος είναι η μαρτυρία της απαρχής της ανθρώπινης ιστορίας. Βρίσκεται στο σπήλαιο του Σανιντάρ, στο Ιράν ο άνθρωπος του Νεάντερταλ είναι θαμμένος πάνω σε ένα στρώμα από κλαδιά και σε στάση εμβρύου, ενώ οι συγγενείς του τον είχαν καλύψει με λουλούδια. Είναι το πρώτο δείγμα μιας τυπικά ανθρώπινης τελετής που όμοιά της δεν υπάρχει ούτε στα πιο εξελιγμένα πρωτεύοντα. Την ιστορία που έπεται μας τη διηγούνται οι τάφοι. Πράγματι, τι θα γνωρίζαμε για τους Αιγυπτίους αν δεν υπήρχαν οι πυραμίδες και η Κοιλάδα των Βασιλέων; Το ίδιο ισχύει για τους Μυκηναίους, τους Ετρούσκους και τους Κινέζους αυτοκράτορες. Η πίστη στη μεταθανάτια ζωή οδηγούσε αυτούς τους αρχαίους πολιτισμούς να ενταφιάζουν όχι μόνο το νεκρό αλλά και τροφές, πιάτα, άρματα μάχης και τα αγαπημένα του αντικείμενα. Όλα αυτά τα ευρήματα μας προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για το επίπεδο ζωής προηγούμενων πολιτισμών.

 

Δημιουργική αγωνία

 

Η πίστη σε μια επέκεινα ζωή δε θα υπήρχε χωρίς το θάνατο. Όπως υποστηρίζουν αρκετοί μελετητές, οι θρησκείες γεννήθηκαν απ' αυτόν ακριβώς το φόβο του θανάτου. Εξάλλου, σ' αυτό το βαθύτατα ριζωμένο φόβο οφείλουμε μεγάλο μέρος της τέχνης. Αυτή η αγωνία οδηγούσε το χέρι του Μιχαήλ Αγγέλου καθώς ζωγράφιζε την "Εσχάτη κρίση", του Μότσαρτ και του Βέρντι ενώ συνέθεταν το Ρέκβιεμ ή του Δάντη όταν έγραφε τη Θεία Κωμωδία. Χωρίς τον πόνο του αποχωρισμού από τη ζωή δε θα υπήρχαν και μια σειρά από τα επιβλητικότερα μνημεία του ανθρώπινου πολιτισμού. Για παράδειγμα, το Ταζ Μαχάλ της Άγρας, στην Ινδία, που κατασκευάστηκε το 17ο αιώνα από το μουσουλμάνο αυτοκράτορα Σάχη Τζαχάν εις μνήμην της γυναίκας του Μουμτάζ Μαχάλ. Ο θάνατος αποτελεί επίσης δείκτη της ποιότητας ζωής των διαφόρων κοινωνιών. Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοινώνει ότι, συγκρίνοντας όμοια μεταξύ τους στατιστικά δείγματα, κατέληξε στο ότι πεθαίνουν καθημερινά έξι γυναίκες στη Νορβηγία και 1.800 στη Σιέρα Λεόνε, είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι οι υγειονομικές συνθήκες στη Νορβηγία είναι κατά πολύ ανώτερες.

 

Φιλική συμπαράσταση

 

Η ιδέα μας για το θάνατο δεν ήταν πάντα η ίδια. Από εποχή σε εποχή αλλάζει. Αυτό αποδεικνύουν οι μελέτες του γνωστού ιστορικού Φιλίπ Αριές, συγγραφέα ενός εμβριθούς βιβλίου για τη στάση του ανθρώπου απέναντι στο θάνατο, από το Μεσαίωνα ως τις μέρες μας. Σύμφωνα με τον Αριές, κατά τον όψιμο Μεσαίωνα ο θάνατος ήταν ένα συμβάν που δεν προκαλούσε φόβο, αλλά αντίθετα ήταν ένα οικείο και δημόσιο γεγονός. Ο μελλοθάνατος δεν πρόβαλε αντίσταση˙ ξάπλωνε στο κρεβάτι και προετοιμαζόταν για το μεταθανάτιο ταξίδι του, εγκαταλείποντας το μέλλον του στη θεία βούληση. Οι συγγενείς και οι φίλοι πήγαιναν συχνά να τον επισκεφτούν και το σπίτι ήταν ανοιχτό σε όλους - έθιμο πολύ διαδεδομένο στον τόπο μας.

 

Η "τέχνη του θνήσκειν"

 

Κατά το 12ο και 13ο αιώνα εμφανίζεται μια νέα συλλογική ιδέα για το θάνατο. Τώρα η έμφαση δίνεται σ' εκείνα που θα συμβούν μετά: η έσχατη κρίση, η τιμωρία ή η ανταμοιβή στην άλλη ζωή. Τα πτώματα των νεκρών επιφανών ανθρώπων και των αγίων διαμελίζονται -κυρίως στη Δύση- για να γίνουν ιερά λείψανα στις εκκλησίες και στα μοναστήρια. Αυτή η ανίερη πρακτική ήταν τόσο διαδεδομένη, ώστε το Φεβρουάριο του 1300 ο Πάπας Βονιφάτιος VIII εξέδωσε το διάταγμα De Sepulturis (Περί Ταφής), στο οποίο απαγόρευε ρητά το βράσιμο και την αποσάρκωση των "ιερών" πτωμάτων. Γύρω στα 1450 γεννιέται στη Δύση ένα νέο λογοτεχνικό είδος, η Αrs Μoriendi (η "τέχνη του θνήσκειν"), η οποία θα παραμείνει ως το 1530 το πιο δημοφιλές είδος αναγνωσμάτων. Σκοπός της δεν ήταν, παρά τον τίτλο της, να διδάξει την όντως σημαντική τέχνη του πώς να πεθαίνει κάποιος καλά, αλλά πώς να αποφύγει το δόλιο εναγκαλισμό του Εωσφόρου, που καραδοκεί για να κλέψει την ψυχή του θνήσκοντος. Χάρη στην "τέχνη του θνήσκειν" μπορούσε κάποιος να είναι ήσυχος, όπως ο εξεταζόμενος που έχει τις σωστές απαντήσεις -σε σκονάκι- στο τσεπάκι του.

 

Από κοιμητήρια, νεκροταφεία

 

Κατά το 16ο και 18ο αιώνα η θρησκεία αρχίζει προοδευτικά να χάνει έδαφος και ο θάνατος μεταμορφώνεται σε φυσικό φαινόμενο. Ταυτόχρονα όμως αρχίζει ν' απομακρύνεται από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων ή, πιο σωστά, οι άνθρωποι άρχισαν να αποξενώνονται από την εμπειρία του θανάτου. Τα κοιμητήρια, που μέχρι τότε ήταν μέσα στις πλατείες, άρχισαν να εκτοπίζονται έξω από τις πόλεις. Τα οικεία σε όλους κοιμητήρια του παρελθόντος έγιναν τα ψυχρά νεκροταφεία του παρόντος. Από τα μέσα του 20ού αιώνα ο θάνατος γίνεται κάτι ακόμα πιο απόκρυφο, αφού στέλνουν το μελλοθάνατο στο άσυλο ή στο νοσοκομείο. Ένα νέο φαινόμενο επίσης είναι ότι τα ΜΜΕ, προσπαθώντας να εξορκίσουν τους υποσυνείδητους φόβους μας, κατακλύζουν τις ειδήσεις με εικόνες βίαιου θανάτου. Τα 1,7 εκατομμύρια νεκροί του διετούς πολέμου στο Κονγκό εξισώνονται με τα χιλιάδες θύματα των οδικών ατυχημάτων από τις "ψυχαγωγικές" εξορμήσεις μας κάθε Σαββατοκύριακο. "Οι αριθμοί που δημοσιεύονται στις εφημερίδες και στα δελτία ειδήσεων καταλήγουν να έχουν την ελαφρότητα των αθλητικών επιδόσεων", υποστηρίζει ο Μάικλ Κερλ, καθηγητής κοινωνιολογίας και ανθρωπολογίας στο Trinity University (Τέξας). "Η εξοικείωσή μας με το βίαιο θάνατο αρχίζει από πολύ νωρίς, παρακολουθώντας τηλεόραση". Οι διαφημίσεις "παίζουν" μ' αυτή την εξοικείωση˙ το 1992 πουλήθηκε στις ΗΠΑ ένα εκατομμύριο πακέτα τσιγάρα της μάρκας Death (Θάνατος), ενώ το 1997 εμφανίστηκε μια νέα προκλητικότερη μάρκα, τα τσιγάρα Black Death (Μαύρος Θάνατος), μ' ένα τεράστιο κρανίο ως έμβλημα.

 

Νταντάδες και άσυλα

 

Η απομάκρυνση του πραγματικού θανάτου από την καθημερινή μας εμπειρία οφείλεται και στις τεράστιες επιτυχίες της ιατρικής. Μέχρι το 1850, τρία ή πέντε παιδιά στα δέκα πέθαιναν κατά τον πρώτο μήνα της ζωής τους. Σήμερα, στις δυτικές κοινωνίες η θνησιμότητα στα νεογέννητα είναι 0,5%. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η παλιά συνήθεια να δίνουν τα νεογέννητα σε παραμάνες εκτός σπιτιού ήταν ένας τρόπος για ν' αποφεύγεται η συναισθηματική προσήλωση και ο πόνος από την ενδεχόμενη απώλεια. Σήμερα, αντίθετα, ο θάνατος αφορά κυρίως στους ηλικιωμένους. Δεν είναι λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι αυτούς πλέον απομακρύνουμε στα γηροκομεία και στα νοσοκομεία.

 

Τελετές για το επέκεινα

 

Εντυπωσιακά ταφικά έθιμα απ? όλο τον κόσμο και νέες τεχνολογίες.

 

Ο Όμηρος, πολύ ποιητικά, θεωρούσε το θάνατο ως δίδυμο αδερφό του ύπνου. Φαίνεται πως οι πρόγονοί μας λάτρευαν το θάνατο ως θεότητα, αφού βρέθηκε βωμός όπου ψάλλονταν παιάνες προς τιμήν του. Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα ταφής και ταφικών εθίμων χρονολογούνται ήδη από τη Μέση Παλαιολιθική εποχή -πριν από 100.000 χρόνια-, παράδοση που διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας. Δε θάβεται όμως πάντα το σώμα του νεκρού μέσα στη γη. Για παράδειγμα, σε κάποιους πολιτισμούς αφήνουν το πτώμα στο έλεος των ζώων. Στη Βομβάη της Ινδίας, όπως και στο Αφγανιστάν, οι Πάρσοι, θρησκευτικοί απόγονοι της περσικής λατρείας του Ζαρατούστρα, τοποθετούν τα πτώματα σε ψηλούς πύργους που τους αποκαλούν Πύργους της Σιωπής. Σύμφωνα με τη θρησκεία τους, η γη, το νερό και η φωτιά είναι ιερά και δεν πρέπει να μολύνονται από τα πτώματα, τα οποία και εγκαταλείπουν στο έλεος των "νεκροθαφτών" της φύσης - συνήθως τα όρνεα. Στην Ινδία, στην Ινδονησία και στην Ινδοκίνα το πτώμα αποτεφρώνεται και κατόπιν η τέφρα σκορπίζεται στη φύση ή θάβεται. Στο Μπενάρες της Ινδίας, οι ινδουιστές ρίχνουν την τέφρα σε τεφροδόχους, τους οποίους εμπιστεύονται στη ροή του ιερού ποταμού Γάγγη.

 

Τα βιβλία-λείψανα

 

Οι Γιανομάμοι, που ζουν στο δάσος του Αμαζονίου, έχουν ένα διαφορετικό έθιμο˙ οι συγγενείς του νεκρού αναμειγνύουν την τέφρα στη "μανιόκα", δηλαδή στον πολτό της μπανάνας, και την τρώνε για να κρατήσουν "ενσωματωμένο" το νεκρό στην οικογενειακή τους ζωή. Σας φαίνεται σκανδαλώδες; Σκεφτείτε ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην πολιτισμένη Δύση. Η εταιρεία Timothy Hawley Books, του Λουσβίλ στο Κεντάκι (ΗΠΑ), αναμειγνύει με κυτταρίνη τις τέφρες από το αποτεφρωμένο πτώμα για να δημιουργήσει δερματόδετα βιβλία-λείψανα.

 

Κρυονικά θαύματα

 

Άλλες κοινωνίες εναποθέτουν τις ελπίδες τους στις νέες τεχνολογίες. Η Alcor, του Scottsdale στην Αριζόνα (ΗΠΑ), συντηρεί 35 άτομα σε "κρυονική αναστολή", δηλαδή κατεψυγμένους, ενώ ήδη 420 μέτοχοι έχουν κλείσει μια θέση μετά θάνατον. Το 1948 θεωρούσαν νεκρό τον ασθενή η καρδιά του οποίου είχε σταματήσει. Το 1998 θεωρούσαν ότι όταν η καρδιά σταματά αρκεί ένας "απινιδισμός" (αφαίρεση του ινωδογόνου) για να την κάνουν να λειτουργήσει ξανά. Το 2048, υποστηρίζουν στην Alcor, η πρόοδος της ιατρικής θα είναι τέτοια ώστε θα μπορεί να αναστήσει όποιον πεθαίνει σήμερα. Φυσικά, για όλα υπάρχει ένα αντίτιμο˙ με 49 δολάρια συντηρούν μόνο ένα δείγμα του DNA σας και με 150 δολάρια ένα δείγμα βιολογικού ιστού. Δεν προσδιορίζεται όμως πόσο στοιχίζει η συντήρηση ολόκληρου του σώματος σε υγρό άζωτο. Οι ιστάμενοι της Life Extension Foundation, του Ford Lauderdale στη Φλόριντα των ΗΠΑ, διατείνονται πως μπορούν να παρατείνουν το χρόνο της ζωής παρέχοντας αναρίθμητες ποσότητες βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών, οι οποίες ανανεώνουν τον οργανισμό και απομακρύνουν το γήρας. Όμως, η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ τονίζει: "Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτή η φαρμακευτική αγωγή βοηθά στην πρόληψη των χρόνιων ασθενειών".

 

Κατοικίδιος κλώνος

 

Με δεδομένο την προβληματική σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με το θάνατο, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει ότι οι περισσότεροι από μας, για να παρατείνουν την επιβίωσή τους, πρόθυμα θα κλωνοποιούσαν τον εαυτό τους. Σήμερα, ενώ η κλωνοποίηση του ανθρώπου είναι θεωρητικά δυνατή, στην πράξη είναι ανέφικτη. Όμως ακόμα κι αν εφαρμοστεί στο μέλλον, δε θα ήταν ένας τρόπος για να γίνουμε αθάνατοι, αφού ο κλώνος μας θα ήταν ένα διαφορετικό πρόσωπο λόγω της αλλαγής των περιβαλλοντολογικών και ψυχολογικών συνθηκών.

 

Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν ήδη διάφορες εταιρείες που προτείνουν την κλωνοποίηση των αγαπημένων κατοικίδιων ζώων. Η La Lazaron BioTechnologies στο Λος Άντζελες, η Canine Cryobank στον Άγιο Μάρκο στην Καλιφόρνια, η PerPetuate του Φάρμινγκτον στο Κονέκτικατ και η Genetic Savings and Clone στο Τέξας, ζητούν από τους μελλοντικούς πελάτες τους να αποστείλουν ένα κομματάκι από το δέρμα του αγαπημένου τους κατοικίδιου. Όμως, οι προσπάθειες κλωνοποίησης του DNA που έχει εξαχθεί από τέτοια δείγματα δεν έχουν μέχρι τώρα επιτύχει. Πρόκειται, ωστόσο, για μια πολλά υποσχόμενη νέα αγορά.

 

Αν η αθανασία παραμένει ένα άπιαστο όνειρο για την ανθρωπότητα, η επιδίωξη μιας πιο παρατεταμένης, υγιούς και ευτυχισμένης ζωής θα έπρεπε να είναι ήδη εφικτή για κάθε άνθρωπο...

[jimjim]

Μια θεμελιώδης θρησκευτική δοξασία είναι η αθανασία: η ζωή συνεχίζεται μετά το

θάνατο. Η πίστη στην αθανασία αποτελεί μια κλασική απάντηση στο υπαρξιακό

ερώτημα του ανθρώπου για το θάνατο, εάν δηλαδή αποτελεί το οριστικό τέρμα της

ζωής ή μήπως πρόκειται μόνο για ένα σταθμό, κάποιο σύντομο διάλειμμα και μια

πρόσκαιρη διακοπή του φαινομένου της ζωής. Η αθανασία υποστηρίζει τη δεύτερη

εκδοχή παρομοιάζοντας το θάνατο με τον ύπνο: Ο θάνατος εκλαμβάνεται σαν «μεγάλος

ύπνος» και ο ύπνος ως «μικρός θάνατος». Όπως ο ύπνος διακόπτει προσωρινά τον

ημερήσιο κύκλο της ανθρώπινης ζωής, έτσι κι ο θάνατος είναι μια «κοίμηση»,

κάποιο πρόσκαιρο διάλειμμα στον πολυετή κύκλο της ζωής μας. Η περί αθανασίας

δοξασία συνδέεται με άλλες παρεμφερείς πεποιθήσεις (ανάσταση νεκρών,

μετεμψύχωση) και είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων με παγκόσμια, οικουμενική

ισχύ.

Κοιτίδα της δοξασίας για την αθανασία είναι η θρησκεία. Κύρια συστατικά στοιχεία

της πίστης στην αθανασία της ψυχής είναι η συνέχιση της ζωής μετά θάνατο, ο

αποχωρισμός της ψυχής από το σώμα κατά την τελευτή του άνθρωπου, η επανένωση

τους στο μεταθανάτιο υπερπέραν, η επουράνια κρίση των επίγειων έργων μας και η

συνακόλουθη ανταμοιβή (παράδεισος, Εδέμ) η τιμωρία (κόλαση, Άδης). Γύρω από

αυτόν το βασικό πυρήνα εμφανίζονται πολυποίκιλες εκδοχές ανάλογα με την

πολιτιστική ιδιαιτερότητα κάθε θρησκεύματος, όπως είναι π.χ. η αιγυπτιακή πίστη

στην ύπαρξη δικαστηρίου ετοιμοθάνατων, η ιρανική διδασκαλία για τη γέφυρα στην

οποία βαδίζουν οι νεκροί μεταβαίνοντας από την επίγεια στην επουράνια ύπαρξη

τους (γέφυρα στενή για τους αδίκους και ευρύχωρη για τους δικαίους) καθώς και η

Ινδική δοξασία για τις βαθμίδες (σκαλοπάτια) της κλίμακας πού οδηγεί από τη ζωή

στο θάνατο.

Στις θρησκευτικές δοξασίες πρωτογονικών φυλών η επουράνια αθανασία είναι

ανεξάρτητη από την επίγεια ζωή και απονέμεται σε όλους τους ανθρώπους αδιακρίτως

των πράξεων τους. Αντιθέτως όμως στα μεταγενέστερα. Ιστορικά θρησκεύματα

(βουδισμός, Ισλάμ κ.α.) η αθανασία είναι μόνο η ανταμοιβή των καλών Έργων του

επίγειου βίου του ανθρώπου και απονέμεται αποκλειστικά στους δικαίους. Τα

κριτήρια της αθανασίας ποικίλλουν κι έχουν να κάνουν με διαφορετικούς

παράγοντες, όπως είναι η καταγωγή του νεκρού (ευγενής, παρίας κ.λπ.), η αιτία

του θανάτου (φυσικός, βίαιος, ηρωικός κ.α.) η ή ηθική ζωή του (δίκαιος, ενάρετος

κ.τ.λ.).

Συναφείς με την αθανασία δοξασίες είναι η μετεμψύχωση και η ανάσταση. Η

θεωρία της μετεμψύχωσης εμφανίζεται στα ανατολικά θρησκεύματα της Εγγύς και Άπω

Ανατολής, ενώ η πίστη στην ανάσταση των νεκρών προσιδιάζει στο χώρο των

αβρααμικών μονοθεϊστικών παραδόσεων (Ιουδαϊσμός, χριστιανισμός, Ισλάμ). Η

αθανασία συνδέεται στενότερα με τη μετεμψύχωση, η οποία μεταγγίζεται από την

Ασία στην Ευρώπη χάρη στη διαμεσολάβηση του αρχαιοελληνικού ορφισμού και των

μυστηριακών θρησκειών.

Κατά τη θεωρία της μετεμψύχωσης διακρίνεται Ο άνθρωπος σε δύο μόρια, την ψυχή

και το σώμα. Η πρώτη είναι άυλη, αγέννητη, ανώλεθρη και εκ φύσεως αθάνατη, ενώ

το τελευταίο είναι ένυλο, γεννητό, φθαρτό και θνητό. Το σώμα είναι η φυλακή και

ο τάφος της ψυχής («σώμα» ίσον «σήμα», δηλαδή μνήμα, τάφος). Η ύλη θεωρείται

κατώτερη κι υποδεέστερη του πνεύματος. Η πρόσκαιρη ζωή του ανθρώπου είναι το

σύντομο διάλειμμα της αιωνιότητας της ψυχής του. Ο θάνατος σημαίνει τον

αποχωρισμό της ψυχής από το σώμα κι έτσι εκλαμβάνεται ως απελευθέρωση του

άφθαρτου από το φθαρτό, του αιωνίου από το πρόσκαιρο, του ανωτέρου από το

κατώτερο. Η τελευτή του άνθρωπου είναι η πράξη της ελευθερίας του και η στιγμή

της επιστροφής του στην ίδια αιωνιότητα, όπου πλέον η ψυχή μεταβάλλει τρόπο

υπάρξεως (μετεμψύχωση), ανέρχεται σε υψηλότερο επίπεδο, επιστρέφει στην

αρχέγονη, παραδείσια κατάστασή της, από όπου είχε εκπέσει στη «φυλακή», στον

ενσώματο «τάφο» της επίγειας ζωής.

Με αυτό τον τρόπο τα ανατολικά θρησκεύματα εξωραΐζουν το θάνατο και παρηγορούν

τον άνθρωπο για το κακό της ζωής του. Υπόσχονται σ? αυτόν τη μεταθανάτια

καταξίωσή του και τον συνετίζουν με την απειλή της αιώνιας τιμωρίας του. Σε

αντίθεση προς τη μετεμψύχωση βρίσκεται η ιουδαιοχριστιανική πίστη στη σωματική

ανάσταση των νεκρών, για την οποία θα γίνει ειδικότερα λόγος στα παρακάτω.

Κλασική διατύπωση της θεωρίας της μετεμψύχωσης βρίσκουμε στον αρχαιοελληνισμό

(Ορφισμός, μυστηριακές θρησκείες), ενώ στην Ασία κυκλοφορεί με ποικίλες εκδοχές.

Ο κομφουκιανισμός δεν μνημονεύει αθανασία του ανθρώπου, μολονότι διδάσκει τη

λατρεία των προγόνων.

Ο χριστιανισμός αποδέχεται λοιπόν την αθανασία, την τροποποιεί όμως ριζικά και

επιφυλάσσεται έντονα, έχοντας σαν πρώτιστη οντολογική προϋπόθεση τη σωματική

ανάσταση των νεκρών, υπό το πρίσμα της οποίας βλέπει την αθανασία του ανθρώπου.

Είναι λανθασμένη η συνήθης τάση ριζικής αντιδιαστολής της αθανασίας προς την

ανάσταση, που παρατηρείται στη νεώτερη προτεσταντική θεολογία ιδίως του 20ου

αιώνα. Επίσης είναι εσφαλμένη η άλλη ακραία θέση του ρωμαιοκαθολικισμού, κατά

την οποία συγχέονται τα όρια ανάστασης-αθανασίας με αποτέλεσμα να υπάγεται η

πρώτη στην τελευταία.

Η ανατολική ορθόδοξη θεολογία στον πατερικό της κορμό έχει διατηρήσει τη

διαλεκτική ισορροπία μεταξύ των δύο παραπάνω θέσεων με το να διακρίνει χωρίς να

διασπά και να συνδέει δίχως να ταυτίζει την ανάσταση προς την αθανασία, δίνοντας

το πρωτείο στην πρώτη και αποδεχόμενη την τελευταία υπό τον όρο της πρώτης. «Οι

χριστιανοί δεν δεσμεύονται από καμιά φιλοσοφική διδασκαλία περί αθανασίας. Αλλά

δεσμεύονται από την πίστη στην καθολική ανάσταση... Μια "αθανασία ασωμάτων

ψυχών" δεν θα έλυνε το ανθρώπινο πρόβλημα... Οι χριστιανοί προσδοκούν κάτι

μεγαλύτερο από μια "φυσική" αθανασία, λαχταρούν μια αιώνια κοινωνία με το θεό,

μια θέωση».

 

 

Η ανάσταση των νεκρών

 

Ο άνθρωπος δεν έχει σώμα, αλλά είναι σώμα και ψυχή. Το αρχιμήδειο στήριγμα, ο

θεμέλιος λίθος και η αφετηριακή αρχή της χριστιανικής ανθρωπολογίας είναι η

ψυχοσωματική ενότητα της ανθρώπινης οντότητας. Το σώμα δεν είναι κάτι το

δευτερεύον, το οποίο δήθεν προστίθεται στην ψυχή για να απαρτισθεί τελικά ο

άνθρωπος. Αντιθέτως το σώμα ανήκει στο «είναι» του ανθρώπου, δεν αποτελεί το

«έχει» του. Άλλωστε ο Θεός πρώτα έλαβε «χουν από της γης» κι ύστερα «ενεφύσησεν

εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής», ώστε τελικά πια «εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν

ζώσαν» (Γενέσ. 2,7), σύμφωνα πάντα με τα βιβλικά δεδομένα της Δημιουργίας.

Προηγείται λοιπόν το ενυλοσωματικό στοιχείο και ακολουθεί το άυλο-ψυχικό για να

συναποτελέσουν τη λειτουργική ενότητα, που λέγεται άνθρωπος.

Τόσο στην Αγία Γραφή (Παλαιά και Καινή Διαθήκη) όσο και στους Πατέρες της

Εκκλησίας τονίζονται όχι μόνο η ψυχοσωματική ενότητα του ανθρώπου αλλά επιπλέον

η καταξίωση της σωματικής οντότητας της ανθρώπινης υπόστασης. Σε ρητή αντίθεση

προς τον αρχαιοελληνισμό, ο όποιος υποτιμούσε το σώμα μεταφυσικά («σώμα-σήμα»

στους ορφικούς και στον πλατωνισμό), ο ιουδαιοχριστιανισμός εκτιμούσε τη

σωματικότητα του ανθρώπου θεολογικά. Κι αυτό αποδεικνύεται από δύο τουλάχιστον

γεγονότα: α) Η αγιότητα του ανθρώπου είναι σωματική υπόθεση. Η σωτηρία εξαρτάται

και από το σώμα. Η ασκητική ηθική είναι σωματική γυμνάσια της ψυχής, β) Η

θνητότητα του άνθρωπου είναι σωματικό γεγονός, γι? αυτό ισχύει η πίστη στην

ανάσταση των νεκρών (αντί της θεωρίας για την αθανασία της ψυχής), όπως επίσης

αυτός είναι o λόγος συγκεκριμένων νεκρικών δρωμένων, σαν την ταφή των νεκρών

(αντί για την καύση τους), την τέλεση μνημοσυνών και την τιμητική προσκύνηση των

λειψάνων των αγίων της εκκλησίας.

α) Η ασκητική ως σωματική γυμνάσια της ψυχής. Η ηθική διδασκαλία της Ορθοδοξίας

είναι ασκητική. Δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε ούτε να φλυαρήσουμε για

να υπενθυμίσουμε ότι η ασκητική δεν σημαίνει ούτε καν υπονοεί οποιαδήποτε άρνηση

της σωματικότητας του ανθρώπου. Το αντίθετο ισχύει μάλιστα: το σώμα είναι ο

απαράβατος όρος για τη σωτηρία του ανθρώπου. Χωρίς σώμα δεν αγιάζει ο άνθρωπος.

Ούτε καν αρκεί ο εξαγιασμός της ψυχής, αλλά οπωσδήποτε απαιτείται ο καθαγιασμός

του σώματος.

Αρκεί να θυμηθούμε την καθοδηγητική αρχή της βιβλικής αφετηρίας, ότι «τούτο

δε το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία» (Ματθ. 17, 21). Αυτό

σημαίνει ότι η άμαρτωλότητα και η αγιότητα, τα δύο όρια της ηθικότητας, είναι

καταστάσεις ψυχοσωματικής υφής. Και οι δύο, αμαρτωλός και άγιος, σχετίζονται με

το σώμα. Γι? αυτό δεν αρκεί η προσευχή, αλλά χρειάζεται και η νηστεία. Αν

αμαρτία ήταν μόνο σωματική ενοχή, τότε για την εξάλειψή της θα αρκούσε η αποχή

από το σώμα και θα έφθανε η νηστεία. "Όμως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Η αμαρτία

είναι εξίσου σωματική και ψυχική υπόθεση, γι? αυτό μαζί με τη νηστεία χρειάζεται

και προσευχή. Η νηστεία άφορα στο σώμα και η προσευχή αναφέρεται στην ψυχή. Μόνο

και τα δυο μαζί, νηστεία και προσευχή, δρουν αγιαστικά, αφού ο άνθρωπος είναι

ψυχοσωματική οντότητα κι η αμαρτωλότητά του είναι γεγονός σωματικής και ψυχικής

πτώσης.

Δεν αρκεί λοιπόν η πνευματική άσκηση (προσευχή), αλλά προαπαιτείται σωματική

γυμνάσια της ψυχής (νηστεία). Αυτό ακριβώς είναι το νόημα και το μήνυμα της

ασκητικής παράδοσης στην Ορθοδοξία: άσκηση σημαίνει τη σωματική γυμνάσια της

ψυχής. Η σωτηρία του άνθρωπου αρχίζει από το σώμα, αλλά δεν περιορίζεται σε αυτό

ούτε σταματά εκεί. Προχωρεί, ολοκληρώνεται και τελειώνεται στην ψυχή του. Όμως

περιλαμβάνει και το σώμα, αρχίζει μάλιστα από αυτό. Μπορεί το τέρμα της σωτηρίας

να ?ναι η ψυχή, αλλά οπωσδήποτε η αφετηρία της είναι το σώμα.

Η ασκητική γραμματεία της Ορθοδοξίας είναι γεμάτη από εμφαντικές όσο και

κατηγορηματικές ρήσεις που τονίζουν την καταξίωση του σώματος. Μόνο ο ασκητισμός

που τελούσε υπό την επήρεια του ωριγενισμού (π.χ. Ευάγριος Ποντικός) υιοθέτησε

αρνητική στάση απέναντι στο σώμα. Αλλά είναι αξιοσημείωτο ότι η Ορθοδοξία

καταδίκασε συνολικά και συνοδικά, κατ? επανάληψη και μάλιστα στην Ε' Οικουμενική

Σύνοδο (553), τον Ωριγένη και τον Ευάγριο, ονομαστικά και θεολογικά,

αναθεματίζοντας ρητά «την μυθώδη προύπαρξιν των ψυχών, και την ταύτη επομένην

τερατώδη αποκατάστασιν». Παρότι ο Ωριγένης υπήρξε κορυφαίος θεολόγος και ο

Ευάγριος ήταν περιώνυμος ασκητής, ωστόσο η Εκκλησία δεν δίστασε να τους

καταδικάσει προσωπικά και θεολογικά, ακριβώς διότι μεταξύ των άλλων υποτιμούσαν

τη σωματικότητα του ανθρώπου. Έτσι πια ο ασκητισμός, που αρνείται το σώμα, είναι

ανορθόδοξος και αντιχριστιανικός. Ο ορθόδοξος χριστιανικός ασκητισμός καταξιώνει

το ανθρώπινο σώμα. Όποιος ασκητισμός αποκλίνει σε αυτό το σημείο, ενδεχομένως

είναι θρησκευτικός και ηθικός ασκητισμός, φιλοσοφικός ή ιδεολογικός ασκητισμός,

όμως δεν είναι ορθόδοξος χριστιανικός ασκητισμός. Μια εμφαντική μαρτυρία στο

σημείο αυτό προσποριζόμαστε από το Γεροντικόν, την περίφημη αυτή συλλογή

ασκητικών λογίων από τους πατέρες της ερήμου. Σύμφωνα με τον αββά Ποιμένα «ημείς

ουκ εδιδάχθημεν σωματοκτόνοι, αλλά παθοκτόνοι». Στόχος της ασκητικής δεν είναι η

καταπολέμηση του σώματος, αλλά η υπερνίκηση των παθών. Άλλωστε τα πάθη είναι

ψυχοσωματικά, όπως ο άνθρωπος. Κάθε πάθος αφορά εξίσου στην ψυχή και στο σώμα.

Μπορεί το σώμα να είναι ένας φορέας του πάθους, όπως άλλωστε είναι κι η ψυχή

όχημα του πάθους. "Όμως το σώμα δεν είναι ο μοναδικός ούτε ο αποκλειστικός

φορέας του πάθους. Επιπλέον το σώμα δεν είναι το αίτιο του πάθους ούτε καν η

πηγή της αμαρτίας.

Ακόμα και σε πατερικά κείμενα που επισύρουν επάνω τους την υποψία ότι

εμφορούνται από νεοπλατωνίζουσες απόψεις, οπότε θα περίμενε κανείς μιαν αρνητική

αποτίμηση του σώματος, όμως κι εκεί ακόμα, στα λεγόμενα «αρεοπαγιτικά κείμενα»

συναντούμε θε­τική εκτίμηση της σωματικότητας του ανθρώπου: «τίμιον έστα με­τά

της οσίας ψυχής και το συναθλήσαν αύτη σώμα». Το σώμα είναι συναθλητής της

αρετής κι η ψυχή παραμένει βέβαια ο πρωταθλητής. Απλώς ιεραρχούνται και

βαθμολογούνται διαφορετικά. Δεν αντιπαρατίθενται όμως, ούτε μηδενίζεται το σώμα

απέναντι στην ψυχή του ανθρώπου. Δεν υπάρχει σωτηρία του ανθρώπου έξω και πέρα

από το σώμα. Η κλίμακα που ανάγει τον άνθρωπο από τη γη στον ουρανό είναι το

ίδιο του το σώμα. Μαζί με αυτό αμαρτάνει και αγιάζει, ανέρχεται και κατέρχεται,

υπάρχει ή δεν υπάρχει για την ασκητική ηθική της Ορθοδοξίας.

β) Η τιμητική προσκύνηση των αγίων λειψάνων. "Όχι μόνο στα λεγόμενα, αλλά και

στα δρώμενα της Ορθοδοξίας διαπιστώνουμε την καταξίωση του ανθρωπίνου σώματος.

Και μάλιστα στα νεκρικά δρώμενα, τα οποία επιβιώνουν στο λαό, διακρίνονται για

τη διαχρονικότητα τους και σφραγίζουν τη λαϊκή ευσέβεια. Έχει λοιπόν ιδιαίτερη

σημασία η πρακτική των ορθοδόξων πιστών στο σημείο αυτό, όχι μόνο διότι εκφράζει

καθημερινά κι εφαρμοσμένα την ορθόδοξη θεολογική παράδοση, αλλά διότι επιπλέον

εδραιώνει και κατοχυρώνει έμπρακτα την πίστη της Εκκλησίας στην πράξη της ζωής.

Η τιμητική προσκύνηση των λειψάνων των αγίων της Εκκλησίας αποδεικνύει την

κατάφαση του σώματος και διασώζει την πίστη της Ορθοδοξίας στη σωματικότητα του

ανθρώπου. Η αγιότητα δεν σημαίνει κάποια «εξαύλωση» του ανθρώπου, όπως κακώς

πιστεύεται από πολλούς, πιστούς ή απίστους. Άγιος δεν είναι ο «καλός κ? αγαθός»

άνθρωπος χωρίς το σώμα του. Η αγιότητα δεν είναι η άρνηση του σώματος και της

ύλης. Ούτε «εξαΰλωση» ούτε «αποσωμάτωση» του ανθρώπου οδηγεί στην αγιότητα. Στην

αγιότητα δεν πρόκειται για δήθεν «πνευματοποίηση» του σώματος και της ύλης, αλλά

συμβαίνει κάτι άλλο.

Στην αγιότητα σημειώνονται η αφθαρτοποίηση της ύλης και η αθανάτωση του σώματος.

Η ύλη διασώζεται από τη φθορά. Κάθε κτιστό ον χαρακτηρίζεται από τη φθορά. Έτσι

και το σώμα, όπως άλλωστε κι η ψυχή, είναι κτιστά όντα, άρα και φθαρτά,

γεννιούνται και πεθαίνουν, έχουν αρχή και τέλος. Μόνο ο θεός είναι το άκτιστον,

αγέννητο κι ανώλεθρο, άναρχο και ατελεύτητο, άφθαρτο ον. Όλα τα άλλα είναι

κτιστά, δηλαδή φθαρτά (Ιωάννης Δαμασκηνός). Μόνο στον άγιο, κατά μίμηση του

άκτιστου θεού, ενεργείται η αφθαρσία της ύλης. Ο Θεός είναι άφθαρτος ως

άκτιστος. Ο άγιος άνθρωπος γίνεται άφθαρτος παρότι κτιστός, αλλά χάρη στο θεό

και στην άσκηση.

Η αγιότητα είναι η πραγμάτωση του «καθ? ομοίωσιν». Ο άγιος «ομοιώνεται» στο Θεό.

Παρόλο που οντολογικά συνεχίζει πάντα να διαφέρει από το θεό, ωστόσο ενεργεί σαν

το Θεό. Μιμείται προσωπικά και δημιουργικά την τριαδική ζωή της αγαπητικής

ελευθερίας και της απελευθερωτικής αγάπης στην κοινωνία των προσώπων. Έτσι

λοιπόν με την αγιότητα αφθαρτίζεται το σώμα.

Απτά και ορατά τεκμήρια της αγιότητας, δηλαδή της αφθαρσίας του σώματος του

αγίου, είναι τα λείψανα του. Ο άγιος είναι και φαίνεται άγιος εις τους αιώνας

των αιώνων. Το σώμα δεν φθείρεται, αλλά διατηρείται σε αρίστη φυσική κατάσταση.

Και μάλιστα αναδίδει ευωδία. Η λάρνακα του αγίου γίνεται τόπος προσκυνήματος. Τα

οστά των μαρτύρων θεμελιώνουν το θυσιαστήριο κάθε ναού. Οι πιστοί επικαλούνται

τη βοήθεια των αγίων, όταν αντιμετωπίζουν δύσκολες περιστάσεις. Ομάδες ευσεβών

στρέφονται σε Ιερούς τόπους, επιδίδονται σε προσκυνηματικά ταξίδια, προσφέρουν

αφιερωματικά αναθήματα (τάματα) και προβαίνουν σε μιαν ολόκληρη σειρά πράξεων,

που καταμαρτυρούν την πίστη τους στη σωματικότητα του ανθρώπου και την υλικότητα

του κόσμου. Το σώμα του ανθρώπου και η ύλη του σύμπαντος καταφάσκονται Έμπρακτα

από την ορθόδοξη παράδοση, όπως αυτή βιώνεται καθημερινά και εφαρμόζεται

ανελλιπώς από εκατομμύρια πιστών χριστιανών.

Η προσκύνηση των αγίων λειψάνων είναι και πρέπει πάντα να παραμένει τιμητική.

Δεν επιτρέπεται ούτε μπορεί ποτέ να αποβαίνει λατρευτική. Ο πιστός τιμά τον

άγιο, δεν τον λατρεύει. Στον «καθ? ομοίωσιν» άφθαρτο ανήκει η τιμή, ενώ η

λατρεία είναι αποκλειστικά για τον κατ? ουσίαν άφθαρτο και άκτιστο θεό. Σε αυτό

ακριβώς διαφέρει η προσκύνηση των αγίων λειψάνων από το φετιχισμό. "Αν

λατρεύονταν τα λείψανα των αγίων, τότε θα είχαμε το φαινόμενο του φετιχισμού,

που ελάχιστα απέχει από την ειδωλολατρία, για να μην πούμε κι από τη

«νεκροφιλία» ακόμα... Όμως η τιμητική προσκύνηση των αγίων λειψάνων σημαίνει, σε

διαστολή προς τη λατρευτική τους χρήση, την κατάφαση της σωματικότητας του

ανθρώπου, που δεν καταντά ούτε σε λατρεία ούτε σε αποθέωση της ύλης ή του

σώματος.

Τιμή, ναι, λατρεία, ποτέ: αυτή είναι μια ακόμα χρυσή τομή της ορθόδοξης

παράδοσης στο θέμα μας. Πέρα και μακριά από τις δύο ακρότητες, της «εξαΰλωσης» ή

της «πνευματοποίησης» από τη μια, και της «λατρείας», του φετιχισμού, της

ειδωλολατρίας ή της νεκροφιλίας, από την άλλη πάλι πλευρά, υπάρχει η ορθή, η

Ορθόδοξη άποψη της θετικής καταξίωσης του ανθρωπίνου σώματος.

Το σώμα θεώνεται, αλλά δεν αποθεώνεται τα λείψανα του αγίου τιμώνται, αλλά δεν

λατρεύονται.

γ) Η ανάσταση των νεκρών αντί της αθανασίας της ψυχής. Κυρίως στο γεγονός του

θανάτου φαίνεται πάρα πολύ καθαρά η καταξίωση της σωματικότητας του ανθρώπου από

την Ορθόδοξη θεολογία. Αυτό αποκαλύπτεται όχι μόνο με την τιμητική προσκύνηση

των σωματικών λειψάνων του αγιασμένου πιστού, αλλά και με την πίστη στην

ανάσταση των νεκρών. Μια ακόμα παρεξηγημένη εικόνα του χριστιανισμού στο

θρησκευτικό ή κοσμικό περίγυρο του είναι ότι δήθεν οι χριστιανοί ασπάζονται την

αρχαιοελληνική (ορφική ή πλατωνική) θεωρία της αθανασίας της ψυχής. Όχι μόνο δεν

συμβαίνει κάτι τέτοιο, αλλά ισχύει το ακριβώς αντίθετο μάλιστα: οι χριστιανοί

καταδικάζουν την αθανασία της ψυχής, την προΰπαρξη της και τη φυσική αφθαρσία,

διότι πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών και στην αφθαρτοποίηση του σώματος μαζί

με την ψυχή.

Ιουδαϊσμός και χριστιανισμός εκτιμούν το σώμα μαζί με την ψυχή. Γι? αυτό

υπερβαίνουν τη θεωρία της έμφυτης αθανασίας της ψυχής και πρεσβεύουν μιαν άλλη

άποψη: την ανάσταση των νεκρών. Ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματική οντότητα. Ζωή

σημαίνει τη λειτουργική σχέση ψυχής και σώματος, τη μετοχή των ψυχικών

λειτουργιών στις σωματικές διαδικασίες και την επικοινωνία ψυχής-σώματος. Αν

λοιπόν ορίσουμε τη ζωή ως τη σχέση της ψυχής με το σώμα, τότε κατανοούμε το

θάνατο ως τη σχάση της ψυχής από το σώμα, τη διάσπαση της ψυχοσωματικής ενότητας

του ανθρώπου, το διαχωρισμό τους και την απομόνωση της ψυχής από το σώμα. Πτώμα

είναι σώμα χωρίς ψυχή. Άνθρωπος είναι έμψυχο σώμα ή ενσώματη ψυχή. Νεκρός

άνθρωπος είναι μια διασπασμένη οντότητα ανθρώπου σε δύο μόρια, την ψυχή και το

σώμα.

Με την ανάσταση των νεκρών συμβαίνει η επανένωση της ψυχής με το σώμα,

πραγματώνεται η μετάβαση από τη σχάση του θανάτου στη σχέση της ζωής. Στην

ανάσταση συνδέονται εκ νέου η ψυχή με το σώμα, που είχαν χωρισθεί στην τελευτή

του ανθρώπου. Ανάσταση είναι η υπέρβαση της σχάσης στη σχέση, η μετάβαση από το

θάνατο στη ζωή, από την ακοινώνητη οντότητα στην κοινωνημένη ύπαρξη. Αφού λοιπόν

στην ανάσταση επανασυνδέεται η ψυχή με το σώμα, τότε δεν νοείται ανάσταση νεκρών

χωρίς την ανάσταση των σωμάτων. Χωρίς σώμα δεν υπάρχει ανάσταση. Δίχως ανάσταση

δεν νοείται το σώμα. Η καταξίωση του σώματος είναι απαράβατος όρος για την πίστη

στην ανάσταση των νεκρών. Σε αυτό ακριβώς το σημείο αφθονούν οι ρητές μαρτυρίες

των Πατέρων της Εκκλησίας.

δ) Το έθος της ταφής των νεκρών αντί της καύσης. Άμεση συνέπεια της πίστης στην

ανάσταση των νεκρών (αντί της αθανασίας των ψυχών) και προέκταση της καταξίωσης

του ανθρωπίνου σώματος είναι το έθιμο της ταφής των νεκρών.

Οι ορθόδοξοι πιστοί επιμένουν στη συνήθεια τους να θάπτουν τους νεκρούς τους,

μετά τριετία συνηθίζουν να προβαίνουν σε εκταφή του πτώματος και συνεχίζουν να

διαφυλάσσουν τα οστά του νεκρού εις τους αιώνας των αιώνων. Η καύση των νεκρών

δεν ευδοκίμησε σε ορθόδοξες επικράτειες. Η πολιτειακή καθιέρωση συνάντησε την

επίσημη εκκλησιαστική αντίδραση, η οποία διαφυλάσσει την Ορθόδοξη παράδοση της

ταφής των νεκρών.

Η εμμονή στην ταφή και η αποστροφή στην καύση των νεκρών έχει θεμέλια θεολογικά

και φιλοσοφικά. Δεν αποτελεί απλή συνήθεια ή συναισθηματική εθιμοτυπία. Είναι η

έμπρακτη έκφραση της λανθάνουσας μεταφυσικής του Ορθόδοξου λαού του θεού, που

μαθαίνει από την εκκλησιαστική του παράδοση ότι το σώμα είναι δώρο θεού,

πρωταρχικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης και πρώτη ύλη της ζωής. Επειδή το

σώμα έχει αξία, γι? αυτό διατηρείται πέρα από το θάνατο και τη φθορά, "ίχνη του

σώματος είναι τα οστά του τεθνεώτος, τα όποια διαφυλάσσονται μαζί με την κάρα

του μέσα στην αιωνιότητα. Εάν μάλιστα αναδίδουν ευωδία και φέρουν εμφανή κι

αδιάψευστα ίχνη αφθαρσίας, τότε ο νεκρός αναγορεύεται άγιος της εκκλησίας. Έτσι

λοιπόν ή ταφή περιποιεί τιμή στο σώμα, τιμή που δεν μπορεί ποτέ να αποδοθεί από

την καύση.

Μόνο όποιος πιστεύει στην ανάσταση των νεκρών, δηλαδή στην έγερση των σωμάτων,

αυτός δεν ανέχεται την καύση των νεκρών του. Και μόνο εκείνος που υποτιμά το

σώμα του ή εμφορείται από την πεποίθηση του για την αθανασία της ψυχής ή

αδιαφορεί για όλα αυτά, μόνον ένας τέτοιος άνθρωπος προτιμά την καύση, αν βέβαια

ασχολείται καθόλου με παρόμοια ερωτήματα.

Μπορεί ίσως η καύση να ?ναι τεχνικά προσφορότερη λύση από την ταφή των νεκρών.

Στις μεγαλουπόλεις δημιουργείται αδιαχώρητο με τα νεκροταφεία.

Στην Αθήνα έγινε ιδιαίτερα αισθητό με τον καύσωνα του θέρους το 1987 και τις

εκατόμβες ηλικιωμένων θυμάτων της υπερβολικής ζέστης, που ανέμεναν την ταφή τους

για μέρες. Κι είναι επιπλέον θέμα δημόσιας υγείας η καύση αντί της ταφής, ιδίως

σε έκτακτες συνθήκες, όπως εκείνη του αθηναϊκού καύσωνα. Δεν θα υπεισέλθουμε σε

μια συζήτηση του τι πρέπει να γίνει στο συγκεκριμένο θέμα. θέλουμε μόνο να

επισημάνουμε ένα σημείο. Η όποια άρνηση της εκκλησίας στο ζήτημα της καύσης των

νεκρών δεν προέρχεται από φανατισμό, σκοταδισμό ή αντιπολιτευτική διάθεση στην

πολιτική βούληση, αλλά εκπηγάζει από τη συγκεκριμένη φιλοσοφία της ορθόδοξης

παράδοσης, που είναι η καταξίωση του ανθρωπίνου σώματος.

Αυτό δεν μπορεί παρά να γίνει σεβαστό από την πολιτεία. Μια ανθρωπιστική,

συνταγματικά θεσπισμένη δημοκρατία, που πιστεύει στα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν

μπορεί παρά να αναγνωρίσει στα μέλη της να ασκούν ανεμπόδιστα τα θρησκευτικά

τους καθήκοντα, και μάλιστα εκείνα που άπτονται θεμελιωδών ανθρωπιστικών αρχών

και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η καταξίωση του ανθρωπίνου σώματος ανήκει στην

καρδιά των ανθρωπιστικών αξιών. Αν μια τέτοια πίστη διατυπώνεται με το έθος της

ταφής των νεκρών και διακυβεύεται από την καύση τους, τότε η πολιτική εξουσία

οφείλει να κάνει σεβαστή μια τέτοια εθιμική πρακτική. Το να την κατοχυρώσει

θεσμικά στην επικράτεια της, θα ήταν ίσως πολύ να ζητηθεί. Το να την ανεχθεί

όμως και να την επιτρέπει σε όσα πιστά μέλη της το επιθυμούν, αυτό είναι το

λιγότερο, το ελάχιστο, που μπορεί και πρέπει να κάνει η πολιτεία.

ε) Η τέλεση μνημοσυνών. Συνέχεια και συνέπεια της πίστης στην αξία του

ανθρωπίνου σώματος είναι η τέλεση μνημόσυνων για τους νεκρούς. Το σώμα και το

όνομα είναι δύο συγκεκριμένοι φορείς του ανθρώπου. Η διάσωση της μνήμης

πραγματώνεται με τη διάσωση αυτών των δύο στοιχείων. Το σώμα διασώζεται ως πτώμα

με τα ταφικά έθιμα (ταφή, εκταφή, οστεοφύλαξη). Το όνομα διατηρείται με την

τέλεση μνημόσυνων σε τακτά και έκτακτα χρονικά διαστήματα.

Εάν η θρησκεία σημαίνει την ένωση των διεστώτων στοιχείων της πραγματικότητας

και η εκκλησία είναι η κοινωνία των διασκορπισμένων, τότε τίποτε δεν μπορεί να

παραμείνει απομονωμένο ή αποχωρισμένο, αυτονομημένο ή αλλοτριωμένο μέσα στην

εκκλησιαστική πραγματικότητα, θείο και ανθρώπινο στοιχείο, κτιστό-άκτιστο,

φθαρτό-άφθαρτο, ψυχή-σώμα, ύλη-πνεύμα συνενώνονται, ενοποιούνται, ενίζονται. Το

ίδιο συμβαίνει στα μνημόσυνα. Εκεί ενώνονται οι ζώντες με τους τεθνεώτες, οι

ζωντανοί και οι νεκροί, οι μέλλοντες νεκροί με τους τέως ζωντανούς, οι παρόντες

και οι απόντες. Ο θάνατος παύει να τους χωρίζει. Κι αυτή η υπέρβαση του θανάτου

και του χωρισμού βιώνεται με τη μνήμη του ονόματος.

Η μνήμη είναι η γέφυρα που υπερβαίνει το χάος του χρόνου. Ενότητα νεκρών και

ζωντανών είναι η τέλεση του μνημόσυνου. Γι' αυτό εντάσσεται φυσιολογικά μέσα

στην εκκλησία, η οποία είναι η κατ' εξοχήν ενότητα της ζωής. Το μνημόσυνο είναι

μια πρόγευση της ανάστασης των νεκρών. Η ανάσταση αφορά στο σώμα και το

μνημόσυνο στο όνομα του νεκρού. Αν σώμα και όνομα είναι η δίπτυχη ταυτότητα του

ανθρώπου, τότε δεν μπορεί παρά να αναφερόμαστε και στα δύο μαζί, κι έτσι να

πιστεύουμε στην ανάσταση τελώντας μνημόσυνα.

Ευνόητο, αν όχι αυτονόητο, είναι ότι ο ανιμισμός δεν έχει θέση στην τέλεση των

μνημοσυνών. Δεν πρόκειται για προγονολατρία, αλλά για τιμητική ανάμνηση του

νεκρού, συγγενούς ή μη. Το μνημόσυνο δεν είναι λατρευτική πράξη, αλλά τιμητική

χειρονομία μνήμης του ονόματος. Οι τεθνεώτες τιμώνται χωρίς να λατρεύονται. Κι

αυτή είναι η διαφορά των μνημοσυνών από τον ανιμισμό.

Αν χρειάζεται να σπουδάσει κάποιος τη θεολογική καταξίωση του ανθρωπίνου

σώματος μέσα στην Ορθόδοξη παράδοση, δεν είναι απαραίτητο παρά μόνο ένα: να

παρακολουθήσει τη νεκρώσιμη ακολουθία της εκκλησίας. Ο νεκρώσιμος κανόνας που

ψάλλεται είναι ποίημα του Ιωάννη Δαμασκηνού, του μεγίστου δογματολόγου της

Ορθοδοξίας, ενός από τους μείζονες Πατέρες της εκκλησίας, συγγραφέα της πρώτης

και σπουδαιότερης δογματικής της Ορθοδοξίας, και διακεκριμένου ποιητή. Εάν στα

λεγόμενα και ψαλλώμενα συναριθμήσεις και τα λατρευτικά δρώμενα της κηδείας ή του

μνημόσυνου, τότε πια έχεις ενώπιον σου την πιο ρεαλιστική και αδιάψευστη

εξεικόνιση της καταξίωσης του ανθρωπίνου σώματος από την Ορθόδοξη παράδοση.

Εκεί ανακαλύπτει κανείς ότι το σώμα υμνήθηκε και τιμήθηκε τόσο πολύ από την

Ορθοδοξία όσο ίσως ποτέ άλλοτε και πουθενά άλλου. Κι αυτό δυστυχώς δεν έχει

γίνει τόσο κατανοητό, όσο θα ?πρεπε, όχι μόνο από τους καλοπροαίρετους κριτικούς

της Ορθοδοξίας, αλλά κι από τους φανατικούς οπαδούς της, πολλοί από τους οποίους

εκλαμβάνουν την ορθόδοξη πίστη ως δήθεν «εξαΰλωση» και «πνευματοποίηση»,

χάνοντας από τη ζωή τους το ρεαλισμό της εκκλησιαστικής μεταφυσικής. Ίσως

συμβαίνει αυτό, επειδή ο ωριγενισμός συνεχίζει να μαστίζει την Ορθοδοξία με τον

απάνθρωπο ψευδοασκητισμό του, που αποδεικνύεται ανορθόδοξος και

αντιχριστιανικός.

:001almostcry:

[ChaoticDeathKnight666]

(γράφω αυτήν την απάντηση έχοντας διαβάσει μόνο το θέμα και όχι τις απαντήσεις των υπολοίπων - που σκοπεύω να το κάνω όταν θα έχω περισσότερο χρόνο. Οπότε ζητώ να μου συγχωρέσετε τυχόν επαναλήψεις αυτών που έγραψαν οι προηγούμενοι)

 

Πιστεύω ότι ο φόβος του θανάτου είναι κάτι το πολύ φυσιολογικό, καθώς συνδέεται άρρηκτα με το ένστικτο της επιβίωσης που έχει κάθε οργανισμός από τον πολυπλοκότερο μέχρι και τον πιο απλό (πάντα σε επίπεδο κυτταρικής οργάνωσης).

 

Οπότε ακόμα και η τάση του φόβου να μη χάσουμε τη συνέχεια - σαν να παίζουμε σε μια ταινία- δεν είναι εκνευριστική, ούτε κατακριταία, καθώς θεωρώ πολύ όμορφη τη προσπάθεια να αντιλαμβανόμαστε τη ζωή ως ταινία. Μάταιη και αφελής, αλλά όμορφη.

 

Καταλαβαίνετε λοιπόν, πως είμαι υποστηρικτής της άποψης ότι η ύπαρξη των θρησκειών κατά 90% οφείλεται σε αυτόν τον φόβο του θανάτου. Πολλοί "ηγέτες" μάλιστα τέτοιων θρησκειών εκμεταλεύτηκαν (συνήθως με οικονομική πρόθεση) τους πιστούς τους, βασιζόμενοι σε αυτόν τον φόβο, καθώς απ'ότι φαίνεται ακόμη και οι ίδιοι δεν πίστευαν αυτά για τα οποία είχαν πείσει το ποίμνιό τους και ήταν μάλλον οπαδοί της θεωρίας, "ό,τι φάμε και ό,τι πιούμε".

 

Οι περισσότερες θρησκείες λοιπόν έχουνε στήσει ένα ολόκληρο παιχνίδι με τα πρέπει και μη-πρέπει των πράξεών μας στη ζωή και ίσως το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη να συμπεριφέρεται με άξονα το τι θα συμβεί μετά τον θάνατο - είτε αυτό έχει σχέση με το που θα πάμε, ή το τι θα αφήσουμε.

 

Δεν μπορώ όμως να κατηγορήσω κανέναν για αυτό, καθώς καταλαβαίνω πως μια συνειδητοποίηση του τύπου "δεν είμαστε τίποτε άλλο από οργανική ουσία και μετά τον θάνατό μας το μόνο που θα γίνουμε είναι λίπασμα" είναι όντως κάτι σκληρό.

 

Για μένα το στάδιο του θανάτου δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να προετημάζεσαι, αλλά απλά κάτι που πρέπει να το κατανοήσεις. Όσοι από εδώ μέσα με ξέρουν ίσως να υποψιάζονται που το πάω και κρίμα θα ήταν να σας απογοητεύσω... :smilewink:

 

Ενώ οι περισσότερες θρησκείες ασχολήθηκαν και ασχολούνται με τον τομέα της προετημασίας, λίγες παραδόσεις, πρακτικές και φιλοσοφίες ασχολήθηκαν με το θέμα της κατανόησης. Αλλά ακόμη και αυτοί που το έκαναν, το κράτησαν για τον εαυτό τους και τους υπόλοιπους "εκλεκτούς", όπως συνηθίζουν τα φασιστόμουτρα να καλούνται μεταξύ τους, στον χώρο του απόκρυφου.

 

Μιλάω για πρακτικές όπως αυτήν της Αλχημίας που είχε αντικαταστήσει το στάδιο του θανάτου με την ονομασία "Μελάνωση" και το θεωρούσε ως πρώτο βήμα στη κάθαρση μέσω της οποίας επέρχεται η μεταμόρφωση και εν τέλει η ένωση με το Όλον. Η Αλχημεία όμως δεν έκανε ιδιαίτερη αίσθηση στη μάζα καθώς για να την κατανοήσεις πρέπει να πονοκεφαλιαστείς στην προσπάθεια μετάφρασης γρίφων και αποκωδικοποίησης συμβόλων - απαραίτητη προϋπόθεση για τη μελέτη της.

 

Ίσως τα μυνήματα που έμειναν κρυφά στην Αλχημεία, να μεταλαμπαδεύτηκαν στον κόσμο μέσω της τέχνης και πιο συγκεκριμένα μέσω του γοτθικού ρεύματος (στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο Λάβκραφτ - αμφιβάλω αν το ξέρει βέβαια). Ακόμα και εκεί όμως τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο καλά, καθώς ακόμη και ίδιοι οι οπαδοί του γοτθικού ρεύματος δεν γνωρίζουν πολλές φορές την ερμηνεία του, με αποτέλεσμα την προώθηση μιας τελείως λανθασμένης εικόνας προς τον κόσμο.

 

Η κατανόηση του θανάτου μετατράπηκε σε ψύχωση αυτού, με αποτέλεσμα πολλοί σήμερα να νομίζουν ότι το να είσαι γκόθικ σημαίνει να είσαι μέσα στη μάυρη μαυρίλα πλάκωσε. Η μελαγχολία ως οπτική γωνία για την παρατήρηση της ζωής μετατράπηκε σε κατάθλιψη. Λίγοι γνωρίζουν για την επιρροή στη λογοτεχνία, την ποίηση και το θέατρο, και μένουν μόνο στα διάφορα αυτοονομαζόμενα γκόθικ συγκροτήματα, γκαρίζοντας και κάνοντας καφρίλες. Δεν θα αναλύσω καν την ταύτιση για πολλούς, που γίνεται στο γοτθικό ρεύμα με τον σατανισμό γιατί θα με πιάσει πονοκέφαλος.

 

Όχι, δεν εκμεταλεύομαι το θέμα που αναλύετε εδώ για να μιλήσω για τα δικά μου. Μπορεί να είμαι πορωμένος γκοθάς, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό! Ζητώ συγγνώμη αν σας έδωσα την αίσθηση ότι βγαίνω εκτός θέματος, αλλά σκοπεύω να make a point (σύντομα!)

 

Με όλα τα (πολλά) παραπάνω θέλω να πω ότι κάθε προσπάθεια κατανόησης του θανάτου οδηγείτε σε αποτυχία ίσως γιατί ο φόβος του ανθρώπου να είναι μεγαλύτερος από όσο νομίζουμε. Ίσως γιατί δεν είμαστε πραγματικά έτοιμη να το κατανοήσουμε.

 

Προσωπικά είμαι υπέρ της γκόθικ αντίληψης (που τυχαίνει να είναι και η βιολογική αντίληψη) της rotten θεωρίας περί λιπάσματος. Αλλά αυτό, αν το καλοσκεφτούμε δεν είναι και τόσο μακάβριο, καθώς μιλάμε για την απόλυτη ένωση με το Όλον. Παύεις να είσαι οντότητα και γίνεσαι μέρος του όλου, μέρος του σύμπαντος, καθώς η ουσία σου διασπάται και μοιράζεται σε χιλιάδες κομμάτια. Ίσως τελικά αυτό να είναι το Νιρβάνα.

 

Αλλά ακόμη και όταν εξηγώ τον λόγο για τον οποίο δεν πρέπει να θεωρούμε μακάβρια αυτήν την άποψη, λίγοι με καταλαβαίνουν και οι περισσότεροι διαφωνούν. Ο λόγος;

 

Η Φιλοσοφία πιστεύει ότι ο κύριος παράγοντας στον οποίο οφείλεται ο φόβος του ανθρώπου για τον θάνατο είναι ένας άλλος φόβος. Πιο ουσιαστικός και πιο εγωιστικός. Ο φόβος ότι θα πάψουμε να αποτελούμε νοημοσύνη, μια ξεχωριστή σκεπτόμενη οντότητα. Είναι λίγο δύσκολο να αποδεχτείς ότι θα πάψεις να είσαι ξεχωριστός και ότι θα μετατραπείς σε μέλος ενός μεγαλύτερου σώματος. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί εμμένουν σε αντιλήψεις περί μεταθανάτιας ζωής όπου θα είμαστε όπως και τώρα, αλλά "άυλοι" - ακόμη και αν το τίμημα για αυτήν την πίστη έχει πολλές ψυχολογικές και οικονομικές προεκτάσεις. Όλοι τρέχουν πανικοβλαμένοι για να κλείσουν ένα δωμάτιο στο Hotel California.

 

Η αλήθεια όμως είναι πως δεν κατέχω τις απαντήσεις - i'm just a guy, not Yoda.

Ο δυιδισμός είναι τόσο έντονος σήμερα, όσο ήταν και στις μέρες του Πλάτωνα. Οι άνθρωποι συνεχίζουν να χωρίζουν την πραγματικότητα σε δύο μέρη, ένα νοητό και ένα αισθητό. Φαίνεται ότι η Ισορροπία υπάρχει παντού στη Φύση, οπότε η θεωρία του "λιπάσματος" να είναι μόνο το ένα μέρος της ζυγαριάς.

 

Πολλοί φιλόσοφοι επέκτειναν τη θεωρία του διυδισμού στον διαχωρισμό ύλης και πνεύματος, θεωρώντας ένας από τα δύο σκέλη πιο σημαντικό του άλλου. Έτσι έχουμε υλιστές και πνευματιστές. Όπως έχετε ήδη καταλάβει εγώ είμαι υλιστής. Είμαι όμως σίγουρος ότι ένας πνετυματιστής θα έχει να πει τα ίδια ή και περισσότερα από όσα έγραψα για να με αντικρούσει. Ίσως λοιπόν να πρέπει να σταθούμε κάπου στο μέσον.

 

Ζητώ συγγνώμη αν σας ζάλισα, απλά το θέμα αυτό είναι τόσο πλούσιο, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να κρατήσω σε συνοχή όλα όσα βομβαρδίζουν το θνητό μυαλό μου.

[ChaoticDeathKnight666]

Δεύτερο συγγνώμη για τα ορθογραφικά λάθη!

 

Όταν γράφεις γρήγορα, αυτά παθαίνεις !!! :zipped:

[Νεφέλη]

Καλέ τι μήνυμα-καταπέλτης ήταν αυτό φίλε Chaotic;

Το βρήκα απολαυστικότατο :cheerful:

 

Μιας και συμφωνώ σε όλα όσα γράφεις, θα ήθελα μονάχα να αναπτύξω 2 σημεία:

 

Προσωπικά είμαι υπέρ της γκόθικ αντίληψης (που τυχαίνει να είναι και η βιολογική αντίληψη) της rotten θεωρίας περί λιπάσματος.

 

Επειδή ενστερνίζομαι την φιλοσοφία της ανακύκλωσης (πρακτικά και φιλοσοφικά), είμαι υπερ της κανονικής ταφής κι όχι της καύσης. Πιστεύω ότι είναι πολύ καλύτερο για το οικοσύστημα να ταφεί κανείς και να αποσυντεθεί φυσιολογικά, παρά να βιαστεί η διαδικασία μέσω της καύσης. (είπαμε: απλά αναπτύσσω το σημείο)

 

 

 

Η Φιλοσοφία πιστεύει ότι ο κύριος παράγοντας στον οποίο οφείλεται ο φόβος του ανθρώπου για τον θάνατο είναι ένας άλλος φόβος. Πιο ουσιαστικός και πιο εγωιστικός. Ο φόβος ότι θα πάψουμε να αποτελούμε νοημοσύνη, μια ξεχωριστή σκεπτόμενη οντότητα. Είναι λίγο δύσκολο να αποδεχτείς ότι θα πάψεις να είσαι ξεχωριστός και ότι θα μετατραπείς σε μέλος ενός μεγαλύτερου σώματος. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί εμμένουν σε αντιλήψεις περί μεταθανάτιας ζωής όπου θα είμαστε όπως και τώρα, αλλά "άυλοι".

 

Ναι, συμφωνώ.

Επίσης να προσθέσω, ότι η δυσκολία της κατανόησης μιας φιλοσοφίας που ήδη ανέφερες πρωτύτερα, αυτήν της ένωσης με το Όλον, μειώνει τους «πιστούς» αυτής της πολύ λιγότερο εγωκεντρικής φιλοσοφίας, χωρίς να παύει να είναι εγωκεντρική (και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος δηλαδή! )

Κι εξηγώ:

Πόσο εύκολα μπορεί κανείς να συλλάβει το ότι μετά-θάνατον, δεν παύει να διατηρεί την νοημοσύνη και τις μνήμες του, αλλά αυτή του η νοημοσύνη και αυτές του οι μνήμες, είναι πλέον συλλογικές.

Δηλαδή, όταν πεθάνω εγώ κι όταν πεθάνεις κι εσύ, εγώ θα έχω τις δικές σου μνήμες σαν να τις έχω βιώσει η ίδια κι εσύ θα έχεις τις δικές μου μνήμες, σαν να τις έχεις βιώσει ο ίδιος. Παράλληλα, διατηρούμε τις πραγματικά δικές μας μνήμες καθώς και τις μνήμες όλων!

Ζόρικο, έτσι;

[ChaoticDeathKnight666]

Ζόρικο, έτσι; 

 

 

Ζόρικο δεν λες τίποτα... Αλλά για αυτό είναι όμορφη η ζωή. Φαντάσου έναν άνθρωπο που μια μέρα θα έχει όλες τις απαντήσεις. Τι θα έκανε μετά? Θα αυτοκτονούσε? Τι νόημα θα είχε να ζει ?

 

Ίσως τελικά η Αλήθεια να μην είναι κάτι το οποίο προοριζόμαστε για να φτάσουμε. Ίσως απλά να λειτουργεί σαν πυξίδα για να ξέρουμε προς τα που να κοιτάμε, προς τα που να κινούμαστε στο ταξίδι της ζωής μας. Ένα ταξίδι στα Κύθηρα...

[Νεφέλη]

Φαντάσου έναν άνθρωπο που μια μέρα θα έχει όλες τις απαντήσεις. Τι θα έκανε μετά? Θα αυτοκτονούσε? Τι νόημα θα είχε να ζει ?

Ίσως τελικά η Αλήθεια να μην είναι κάτι το οποίο προοριζόμαστε για να φτάσουμε.

Συμφωνώ.

Υπάρχει άλλωστε και μια πεποίθηση, που αρκετοί άνθρωποι ενστερνίζονται, ότι ο άνθρωπος πεθαίνει, όταν έχει ολοκληρώσει...

 

Πως σου ακούγεται αυτό;

(όχι μόνο εσένα βέβαια, όλοι όσοι διαβάζουν )

[Sabrina]

Δε μου "στέκει"... Δηλαδή τα παιδάκια που πέθαναν από το αεροπορικό δυστύχημα που ήταν 10 ετών, τί να είχαν ολοκληρώσει;

[Νεφέλη]

Δε μου "στέκει"... Δηλαδή τα παιδάκια που πέθαναν από το αεροπορικό δυστύχημα που ήταν 10 ετών, τί να είχαν ολοκληρώσει;

Πράγματι αυτή η θεωρία έχει πολλά κενά και μπάζει από παντού...

Αλλά ναι, με βάση αυτήν την άποψη, ναι, ολοκλήρωσαν γι αυτόν τον κύκλο ζωής...

[Τράγου Κέρατο]

Δε μου "στέκει"... Δηλαδή τα παιδάκια που πέθαναν από το αεροπορικό δυστύχημα που ήταν 10 ετών, τί να είχαν ολοκληρώσει;

11683[/snapback]

 

Τη θεραπεία της λευχαιμίας. (Μπρρρ... λέω κι εγώ κάτι κρυάδες...)

 

Επειδή κι εγώ πιστεύω αυτή τη συγκεκριμένη θεωρία, "δύο παιδάκια" δε μου λέει και πολλά πράγματα. Αν ήξερα την ιστορία του καθενός, ίσως να μπορούσα να κάνω μια βάσιμη υπόθεση. Μια απάντηση είναι πως άλλα τα ανθρώπινα μέτρα, κι άλλα τα μέτρα απ' την "άλλη μεριά". Αλλά και πάλι αυτό δεν μπορείς να το αποδείξεις με τίποτα. Οπότε, μένει να παραδεχτώ πως μόνο η διαίσθησή μου μου υποδεικνύει πως αυτό συμβαίνει.