Νεοπλατωνισμός και Αρχαία Ελληνική Θρησκεία

[dimulator]

Νεοπλατωνισμός

.

Με τον όρο Νεοπλατωνισμό ονομάζουμε τη φιλοσοφική κίνηση η οποία ξεκινά τον 3ο αι. μ.Χ. από τον Πλωτίνο και αποτελεί την τελευταία μορφή φιλοσοφικής αναζήτησης με βάση τον Πλάτωνα, αλλά και την τελευταία εν γένει φιλοσοφική εκδήλωση του ελληνικού στοχασμού. Οι νεοπλατωνικοί με αυθαίρετες συχνά ερμηνείες του Πλάτωνα και δεχόμενοι επιδράσεις στωικές, πυθαγόρειες, αριστοτελικές και ανατολικές-μυστικιστικές διαμορφώνουν ένα φιλοσοφικό σύστημα το οποίο χαρακτηρίζεται σε γενικές γραμμές από τον χωρισμό του αισθητού κόσμου από έναν άλλον ανώτερο και πνευματικό, από την προσπάθεια γεφύρωσης τους, καθώς επίσης και από την αναγωγή της φιλοσοφίας στη θέση της θρησκείας.

 

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί το επιστέγασμα μιας μακρόχρονης προπαρασκευαστικής διαδικασίας στον χώρο της φιλοσοφικής διανόησης. Η διείσδυση στην μεταπλατωνική σκέψη επιδράσεων άλλων φιλοσοφικών και θεολογικών σχολών και τάσεων ξεκινά πολύ πριν τον Νεοπλατωνισμό από παλαιότερους μελετητές του Πλάτωνα. Ήδη ο Φίλων ο Ιουδαίος (1ος αι. π.Χ.-1ος αι. μ.Χ.) είχε συνδυάσει πλατωνικά και στωικά στοιχεία, υποστηρίζοντας ότι ο θεός έπλασε πρώτα τις Ιδέες (τις οποίες ταυτίζει με τους ιουδαϊκούς αγγέλους), με βάση τις οποίες εν συνεχεία έπλασε τον υπόλοιπο κόσμο.

 

 

Στόχος του ανθρώπου πρέπει να είναι η κατά φύσιν ζωή (όπου κατά τους στωικούς θεός είναι η φύση), άρα και η συνένωση του ανθρώπου με τον θεό. Σημαντικός είναι επίσης και ο συνδυασμός του Πυθαγορισμού με τον Πλατωνισμό, που θα λάβει μεγάλη έκταση στους νεοπλατωνικούς και έχει την αφετηρία του σε παλαιότερους μελετητές του Πλάτωνα. Ο σημαντικότερος από αυτούς είναι ο Νουμήνιος από την Απάμεια της Συρίας (2ος αι. μ.Χ.) από τους βασικούς εκπροσώπους του μέσου Πλατωνισμού, ο Νουμήνιος θα συνδυάσει τον Πλατωνισμό τόσο με τον Πυθαγορισμό, όσο και με διάφορες άλλες ανατολικές και ιουδαϊκές δοξασίες.

 

Χαρακτηριστικό, επίσης, δείγμα τόσο της ανάμειξης Πλατωνισμού, Πυθαγορισμού και ανατολικού μυστικισμού, όσο και της τάσης για μια θρησκευτική λειτουργία της φιλοσοφίας αποτελούν τα ερμητικά συγγράμματα και τα Χαλδαϊκά Λόγια, τα οποία εκτιμήθηκαν ιδιαιτέρως από τους όψιμους κυρίως Νεοπλατωνικούς. Ως ερμητικά συγγράμματα είναι γνωστή μια ομάδα ποικίλων κειμένων που προέρχονται από τον χώρο του αιγυπτιακού θεού Θωθ, ο οποίος εισήχθη με τον συγκρητισμό των θρησκειών στο ελληνικό πάνθεο ως Ερμής Τρισμέγιστος. Αυτά αποτελούσαν ιερά κείμενα της μυστηριακής κοινότητας του Ερμητισμού και το περιεχόμενο τους έχει χαρακτήρα αποκρυφιστικό, μαγικό, λυτρωτικό, σωτηριολογικό και αποκαλυπτικό, μαζί με διάφορα φιλοσοφικά, πλατωνικά κυρίως, στοιχεία.

 

Τα Χαλδαϊκά Λόγια αποτελούν έργο κατά πάσα πιθανότητα του Ιουλιανού του θεουργού, θαυματοποιού του 2ου αι. μ.Χ. Γραμμένα σε έμμετρη μορφή και με ιδιαίτερα συμβολικό χαρακτήρα, συνδυάζουν πλατωνικά, πυθαγόρεια και στωικά στοιχεία, μαζί με ιεροτελεστικά-μυστηριακά, και γι' αυτό θα γίνουν το αγαπημένο κείμενο των όψιμων νεοπλατωνικών, όπου η θεουργία και οι τελετές θα λάβουν εξέχουσα θέση.

 

Μέσα από όλον αυτόν τον φιλοσοφικό συγκρητισμό θα ξεπηδήσει ο Νεοπλατωνισμός. Μολονότι έλαβε κάποιες ιδιαίτερες μορφές από τους διάφορους εκπροσώπους του, οι οποίοι υπήρξαν και ιδρυτές ή κύριοι εκφραστές κατά τόπους νεοπλατωνικών φιλοσοφικών σχολών ή τάσεων, μπορούμε να διακρίνουμε κάποια κοινά βασικά χαρακτηριστικά τους:

 

Θέσεις του Νεοπλατωνισμού

α) Πρώτο βασικό χαρακτηριστικό τους είναι η πίστη στο Ένα το οποίο αποτελεί την αρχή και την αιτία των πάντων. Βασική ιδιότητα του είναι η ενοποίηση μέσα του όλων των υπάρξεων κατά τρόπο μυστικό και απόρρητο από αυτή την ενότητα του χαρακτηρίζεται ως Ενάδα (αριθμητικό ουσιαστικό παράγωγο από το εις, δίνοντας έμφαση στην ενότητα) ή Μονάδα.

Το Ένα αυτό χαρακτηρίζεται επίσης και από υπερβατικότητα εξηρημένον, βρίσκεται δηλαδή ανεξάρτητο πάνω από κάθε οντότητα και ουσία υπερούσιο, δεν δέχεται τη συμμετοχή κανενός αμέθεκτον, και δεν είναι αντιληπτό από κανέναν λόγο, γνώση ή συλλογιστική προσπάθεια άληπτον, άρρητον, άγνωστον μπορεί κανείς να έλθει σε μερική επαφή μαζί του μόνο με την ενέργεια του νου, που βρίσκεται αμέσως κάτω από αυτό. Ακόμα προσδιορίζεται από την αγαθότητα και ταυτίζεται με το απόλυτο Αγαθό. Το Ένα αυτό δεν λαμβάνει στον Νεοπλατωνισμό προσωπική χροιά, αν και βρίσκεται κοντά στον χριστιανικό θεό.

 

β) Το Ένα αυτό διατηρεί την υπερβατικότητα του, αλλά ταυτόχρονα έχει και μια άλλη πλευρά που επιδέχεται τη συμμετοχή των κατωτέρων του όντων και ως φυσική του ιδιότητα ξεκινάει την πρόοδο-εκπόρευση ή κάθοδο, την δημιουργία δηλαδή κατωτέρων υποστάσεων (η ίδια η λέξη υπόστασις δηλώνει την ύπαρξη που βρίσκεται πιο κάτω). Η πρόοδος - εκπόρευση αυτή του Ενός δεν αποτελεί υποβάθμιση του ιδίου, αλλά είναι κάτι που εντάσσεται μέσα στην φυσική αγαθότητα του. Άλλωστε το ίδιο παραμένει στη θέση του ως υπερβατικό. Η δημιουργία αυτή δεν εντάσσεται μέσα στον χρόνο, ούτε καν στην αιωνιότητα, αλλά είναι προαιώνια. Έτσι όλα τα όντα είναι εκπορεύσεις του Ενός.

 

γ) Το πρώτο που δημιουργείται από το Ένα είναι ο Νους, ο οποίος είναι ταυτόχρονα νοητό, νόηση και νοητικό ή νοερόν (αντικείμενο, ενέργεια και υποκείμενο της νόησης ή, κατά έναν άλλον διαχωρισμό, Ένα Ον-Ουσία, ζωή και καθαυτό νους) μέσα σε αυτόν εντάσσεται ο κόσμος των πλατωνικών Ιδεών ή Ειδών. Οι Ιδέες αυτές αποτελούν τα όντως όντα, τις αληθινές ουσίες, τα νοητά πρότυπα-υποδείγματα με βάση τα οποία διαμορφώνονται τα κατώτερα όντα ως εικόνες τους και τα οποία δίνουν στα υλικά σώματα λόγον, δηλαδή προσδιορισμό. Ο λόγος αυτός είναι έννοια με στωική προέλευση και ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ουσία και τις ιδέες, δηλώνοντας τη δύναμη που δίνει μορφή στην ύλη και τα κατώτερα όντα ως λογική, και η οποία ενυπάρχει και στον άνθρωπο, δίνοντας του την ικανότητα να γνωρίζει τον κόσμο που διέπεται από αυτή τη λογική.

Από τον Νου προέρχεται ο κόσμος της Ψυχής, τόσο της καθολικής-κοσμικής, όσο και των επιμέρους ψυχών, που επιδέχονται τη συμμετοχή της ύλης και βρίσκονται ενωμένες με αυτή στα εδώ υλικά έμψυχα σώματα. Τελευταία δημιουργία είναι η Ύλη, ο υλικός ή φυσικός κόσμος, ο οποίος χαρακτηρίζεται από το μη ον, την έλλειψη δηλαδή οντότητας και αληθινής ουσίας-ύπαρξης, αφού είναι αρκετά απομακρυσμένος από το Ένα Ον, όπου βρίσκεται η αληθινή ουσία και ύπαρξη.

 

δ) Το Ένα, ο Νους και η Ψυχή αποτελούν την κορυφαία τριάδα του κόσμου, ενώ η Ύλη αποτελεί την κατώτατη υπόσταση. Κάθε δημιούργημα αποτελεί μια ξεχωριστή βαθμίδα-υπόσταση, έναν ξεχωριστό διάκοσμο (για τους ανώτερους κόσμους) ή κόσμο (για το εδώ ορατό σύμπαν), ενωμένο στην κορυφή του με τον αμέσως προηγούμενο και στο τέλος του με τον αμέσως επόμενο. Κάθε βαθμίδα επίσης αποτελεί εικόνα της προηγούμενης της, με μια μεγαλύτερη όμως ποικιλομορφία και πλήθυνση, και δέχεται το φωτισμό και τη λάμψη από την προηγούμενη της και μέσω εκείνης από την ύψιστη αρχή των πάντων, το Ένα, που δίνει παντού το φως της αγαθότητας του. Έτσι όλο το σύμπαν αποτελεί μια αδιάσπαστη και συνεχή ενότητα, αφού κάθε βαθμίδα εμπεριέχει τις εικόνες-λάμψεις όλων των προηγούμενων βαθμίδων, μετέχει σε αυτές και εμπεριέχεται αιτιωδώς μέσα σε αυτές, προσδιορίζεται ως ουσία από τη δική της βαθμίδα και εμπεριέχει τις κατώτερες της κάθε ον, δηλαδή, ενυπάρχει κατ' αιτίαν στις προηγούμενες του βαθμίδες, κατ' ουσίαν στη δική του βαθμίδα, και κατά μέθεξιν στα κατώτερα του.

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια ταύτισης των παραδοσιακών ελληνικών θεών με τις διάφορες αυτές βαθμίδες και η προσπάθεια απομυθοποίησης τους, κάτι το οποίο άλλωστε έχει την αφετηρία του στον ίδιο τον Πλάτωνα, ενώ πλέον την εποχή του Νεοπλατωνισμού έχουν ωριμάσει ακόμα περισσότερο οι συνθήκες για κάτι τέτοιο.

 

ε) Οι διάφορες βαθμίδες-υποστάσεις βρίσκονται σε απολύτως αδιασάλευτη ιεραρχική τάξη. Οι ανώτερες βαθμίδες χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ενότητα, καθολικότητα και δύναμη σε σχέση με τις χαμηλότερες και οι χαμηλότερες από μεγαλύτερη ποικιλομορφία, επιμερισμό και πλήθυνση, καθώς και από ύφεσιν της δυνάμεως, σε σχέση με τις ανώτερες.

 

ς) Κάθε βαθμίδα προοδεύει προς τις κατώτερες υποστάσεις, αλλά ταυτόχρονα επιστρέφει προς την

προηγούμενη της μέσα στην οποία εμπεριέχεται και βρίσκεται εδραιωμένη, σταθεροποιημένη και τελειοποιημένη. Έτσι ολόκληρο το σύμπαν χαρακτηρίζεται τόσο από την καθοδική, όσο και από την ανοδική πρόοδο.

 

Νεοπλατωνικοί φιλόσοφοι

 

Βασικός διαμορφωτής και ιδρυτής του Νεοπλατωνισμού θεωρείται ο Πλωτίνος. Ζώντας και διδάσκοντας τον 3ο μ.Χ. αι., συγγραφέας των περίφημων Έννεάδων, θα διαμορφώσει τις βασικές αρχές όλου του Νεοπλατωνικού συστήματος, όπως αυτές παρουσιάστηκαν λίγο πιο πάνω.

Βασικό στοιχείο της διδασκαλίας του είναι η ανοδική πορεία της ψυχής του ανθρώπου προς την ένωση με το Ένα. Αυτό επιτυγχάνεται με :

A) την άσκηση,

B) την εσωτερική αυτοσυγκέντρωση και διανόηση,

C) τον εξαγνισμό ή την κάθαρση της ψυχής από την ανάμειξη της με τα αισθητά και την ύλη,

D) με τον πόθο του αγαθού και τον έρωτα του κάλου ή ωραίου,

E) με την έκσταση και την μέθη στους κόλπους του Νου, που βρίσκεται αμέσως κάτω από το Ένα.

 

Έτσι ο άνθρωπος θα φτάσει στη μυστική ένωση με το θεό, κάτι που ο ίδιος το κατάφερε μόνο τέσσερις φορές στη ζωή του.

 

Η διδασκαλία του Πλωτίνου θα ασκήσει τεράστια επίδραση στην εποχή του ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι συμβαδίζει με το πνεύμα της εποχής, όπου κυριαρχεί με ραγδαία πρόοδο ο χριστιανισμός, πρεσβεύοντας κοινές περίπου αντιλήψεις. Η διδασκαλία του θα παραληφθεί από έναν μεγάλο αριθμό φιλοσόφων, οι οποίοι θα προσθέσουν τα δικά τους στοιχεία και θα την διαχωρίσουν

σε κατά τόπους τάσεις και σχολές.

 

Μαθητής του Πλωτίνου υπήρξε ο Πορφύριος από την Τύρο, που έδρασε και αυτός τον 3ο αι. μ.Χ. Είναι γνωστός από το χαμένο του έργο Κατά Χριστιανών, το οποίο προκάλεσε σάλο στην εποχή του και τις απαντήσεις σημαντικών χριστιανών συγγραφέων (του Ευσεβίου κ.ά.). Η φιλοσοφική σκέψη του Πορφυρίου χαρακτηρίζεται από μια μεγαλύτερη εκτίμηση της αριστοτελικής λογικής και από μια εμμονή του στο θέμα της σωτηρίας της ψυχής. Για αυτή την προσπάθεια της και για την ένωση της με το Ένα η ψυχή θα βρει βοήθεια στη θρησκεία. Ξεκινά έτσι μια πορεία ταύτισης της θρησκείας με τη φιλοσοφία, η οποία θα ολοκληρωθεί στη φιλοσοφία του Ιάμβλιχου. Με αυτή τη λογική θα δώσει ιδιαίτερη σημασία στα Λόγια και στις μυστικιστικές τελετές. Εν πολλοίς θεωρείται πρόδρομος του Ιάμβλιχου και για το γεγονός ότι διέκρινε, εκτός από τις κάθετες βαθμίδες υποστάσεων, τις οποίες πολλές φορές συνέχεε, και οριζόντιες επιμέρους τριαδικές διαβαθμίσεις μέσα σε κάθε βαθμίδα: την ουσία, τη ζωή και τον νου. Θέτει έτσι τις βάσεις για την πολύπλοκη κάθετη και οριζόντια τριαδική διαίρεση όλων των βαθμίδων, διαίρεση που απαντά στον Ιάμβλιχο και τον Πρόκλο.

 

Ο Ιάμβλιχος από τη Χαλκίδα της Συρίας έζησε τον 3ο-4ο αι. μ.Χ. και υπήρξε μαθητής του Πορφυρίου και ιδρυτής της συριακής νεοπλατωνικής σχολής. Ήταν αυτός που δέχτηκε τη μεγαλύτερη επίδραση από τον μυστικισμό, τη μαγεία και την πυθαγόρεια αριθμολογία. Η ψυχή θεωρήθηκε πολύ αδύναμη, καθώς έχει προκύψει σε μεγάλη απόσταση από το Ένα, και έτσι δεν μπορεί εύκολα να επιστρέψει σε αυτό έτσι χρειάζεται τη βοήθεια της θρησκείας και των μαγικών τελετών, της προσευχής, των τιμωριών και των εξορκισμών οι μαγικές τελετές εκμεταλλεύονται τη δύναμη που έδωσε ο θεός σε υλικά όντα, για να μας βοηθούν να ανερχόμαστε προς αυτόν. Η μαγεία, ο μυστικισμός και η θαυματοποιία βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν. Επιπλέον ο Ιάμβλιχος ολοκλήρωσε την οριζόντια τριαδική διάρθρωση των βαθμίδων, πλάθοντας έτσι έναν κόσμο στον οποίο είχαν θέση κάθε είδους όντα δαιμονικού χαρακτήρα. Την τριαδική αυτή διάρθρωση θα την επεκτείνει περισσότερο ο μαθητής του Θεόδωρος από την Ασίνη.

 

Το σύστημα αυτό με την πολύπλοκη κάθετη και οριζόντια τριαδική διαίρεση παρέλαβε και συστηματοποίησε ο Πρόκλος, ο κατεξοχήν εκπρόσωπος της αθηναϊκής νεοπλατωνικής σχολής. Το νέο στοιχείο που βλέπουμε να έχει προστεθεί στο σύστημα του Πρόκλου είναι η παρεμβολή των θεϊκών ενάδων, ως υπάρξεων υπερούσιων, όμοιων σε μεγάλο βαθμό με το Ένα (ο όρος εξάλλου ενάς, αποτελεί αριθμητικό ουσιαστικό παράγωγο από το ένα, δείχνοντας τη μεγάλη σχέση τους με το υπέρτατο Ένα), οι οποίες έχουν τεθεί επικεφαλής κάθε βαθμίδας προόδου των όντων, επιδέχονται τη συμμετοχή των όντων και αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του υπερβατικού υπερούσιου Ενός και των όντων. Πουθενά όμως στα σωζόμενα έργα του ο Πρόκλος δεν μας δίνει συστηματικά μια πιο σαφή εικόνα για τον χαρακτήρα των θεϊκών αυτών ενάδων. Στον Πρόκλο επίσης εμφανίζεται ολοκληρωμένος ο τριαδικός τρόπος με τον οποίο δημιουργείται ο κόσμος, θεωρία η οποία έχει την αφετηρία της στον Πορφύριο και στον Ιάμβλιχο. Σύμφωνα με τον Πρόκλο διαπιστώνουμε τρία στάδια στην οντολογική πορεία της προόδου και των υποβαθμίσεων: τη μονή (τη σταθερότητα, την εδραίωση μέσα στις ανώτερες ενιαίες υποστάσεις και την διατήρηση της ανάλογης στην κάθε βαθμίδα ενότητας), την πρόοδο και δημιουργία πιο μερικών οντοτήτων, και την επιστροφή στην αρχή, με την οποία κλείνει ο κύκλος της προόδου και της δημιουργίας. Τα όντα με αυτή την επιστροφή λαμβάνουν πέρας και τελειοποιούνται και έτσι διασφαλίζεται η διαλεκτική ενότητα του σύμπαντος.

 

Ολόκληρη η κοσμοθεωρία και θεολογική άποψη του Πρόκλου εμπεριέχεται, στηριγμένη κυρίως στους διάλογους του Πλάτωνα, στο έργο του Περί της κατά, Πλάτωνα θεολογίας, το οποίο αποτελεί το επιστέγασμα όλων των φιλοσοφικών-θεολογικών του πραγματειών και αναζητήσεων.

 

Βαθμίδες Θεοτήτων

 

Συνολικά τα είδη των θεϊκών υπάρξεων κατά τον Πρόκλο ήταν δέκα, χωρισμένα σε τρεις ομάδες. Ο χωρισμός αυτός συνδέεται με τις προόδους των υποθέσεων του Παρμενίδη:

Α. Οι υπερούσιοι θεοί.

1. Το υπέρτατο Ένα.

2. Οι θεϊκές ενάδες.

 

Β. Οι υπερβατικοί θεοί. Περιοχή του Νου.

3. Οι νοητοί θεοί. Περιοχή Ενός Όντος και της Ουσίας. Αυτοί με τη σειρά τους διακρίνονται τριαδικά ως εξής:

α) πέρας-άπειρο-νοητό Ον.

β) πέρας-άπειρο-νοητή ζωή.

γ) πέρας-άπειρο-νοητός νους.

 

4. Οι νοητοί-νοητικοί θεοί. Περιοχή της ζωής. Αυτοί διακρίνονται τριαδικά ως εξής:

α) ον/ουσία-ζωή-νους, με την ουσία να χαρακτηρίζει ολόκληρη την τριάδα. Πρόκειται για τους συναγωγούς θεούς, τον υπερουράνιο τόπο του Φαίδρου.

β) ον/ουσία-ζωή-νους, με τη ζωή να χαρακτηρίζει ολόκληρη την τριάδα. Πρόκειται για τους συνεκτικούς θεούς, την ουράνια περιφορά του Φαίδρου.

γ) ον/ουσία-ζωή-νους, με τον νου να χαρακτηρίζει ολόκληρη την τριάδα. Πρόκειται για τους τελεσιουργούς θεούς, και την υποουράνια αψίδα του Φαίδρου.

Η δεύτερη τριάδα και η ζωή χαρακτηρίζει ολόκληρη την περιοχή. Στις τρεις αυτές τριάδες αντιστοιχούν ο τέλειος αριθμός, το όλον και τα μόρια και το σχήμα κατά τον Παρμενίδη.

 

5. Οι νοητικοί ή νοεροί θεοί. Περιοχή του νου. Κι αυτοί χωρίζονται τριαδικά ως εξής:

α) Πατρική τριάδα. Καθαρός νους (Κρόνος)- νοητική ζωή (Ρέα)-δημιουργικός νους/δημιουργός (Δίας). β) Άχραντη τριάδα (Κουρήτες).

γ) Η διακριτική έβδομη θεότητα. Στις τριάδες αυτές αντιστοιχούν το εν εαυτώ και εν άλλω το εστάναι και το κινείσθαι, το ταυτόν και το ετέρον του Παρμενίδη.

 

Γ. Οι θεοί του κόσμου.

6. Οι υπερκόσμιοι (ηγετικοί ή εξομοιωτικοί, ή, με τους αρχαίους όρους, ηγεμονικοί ή αφομοιωματικοί), και χωρίζονται σε τέσσερις τριάδες:

α) δημιουργική τριάδα (Δίας – Ποσειδώνας - Πλούτωνας).

β) ζωογόνος τριάδα ή Κόρη (Άρτεμις – Περσεφόνη - Αθηνά).

γ) επιστρεπτική τριάδα (Απόλλων).

δ) άχραντη τριάδα (Κορύβαντες).

Σε αυτή τη βαθμίδα εντοπίζεται το ομοιον και το άνόμοιον των υποθέσεων του Παρμενίδη.

 

7. Οι δώδεκα υπερκόσμιοι-εγκόσμιοι θεοί (ανεξάρτητοι ή απόλυτοι). Χωρίζονται και αυτοί σε τέσσερις τριάδες:

α) δημιουργική τριάδα (Δίας – Ποσειδώνας - Ήφαιστος).

β) φρουρητική τριάδα (Εστία – Αθηνά - Άρης).

γ) ζωογονική τριάδα (Δήμητρα – Ήρα - Άρτεμις).

δ) ανάγωγος τριάδα (Ερμής - Αφροδίτη - Απόλλων).

Σε αυτή τη βαθμίδα αντιστοιχεί το άπτεσθαι και μη άπτεσθαι του Παρμενίδη.

 

8. Οι εγκόσμιοι θεοί (ουράνιοι και υποσελήνιοι).

Εδώ εντοπίζεται το ίσον και το άνισον του Παρμενίδη.

 

9. Οι καθολικές ψυχές, οι οποίες αντιστοιχούν στο σύνολο του χρόνου των υποθέσεων του Παρμενίδη.

10. Τα ανώτερα ή κρείττονα γένη. Αυτά είναι οι άγγελοι, οι δαίμονες και οι ήρωες. Η βαθμίδα τους ταυτίζεται με τον συλλογισμό για τα μέρη του χρόνου στον Παρμενίδη.

Edited March 12, 2007 by dimulator

[Ingmar]

πολύ ενδιαφέρον μεν-πολύ δύσκολο θέμα για...κουβέντα,δε!

 

(αν ανταποκριθεί πολύς κόσμος, υπόσχεση:ΘΑ ΤΡΩΓΩ ΒΛΗΤΑ ΚΑΘΕ ΔΕΥΤΕΡΗ ΤΡΙΤΗ)

 

Λοιπόν,δίχως να θέλω να φανώ...εκνευριστικός ή μονομανής,η θεώρηση του Νεοπλατωνισμού εν μέρει & συχνά-πυκνά μου φέρνει έντονα από τον σημερινό/σύγχρονο ελευθεροτεκτονισμό. Ειδικά,η πίστη στο Ενα,κ.τ.λ.. Πάντως, ως φιλοσοφικό ρεύμα είναι το πλέον ΔΙΑΦΟΡΟ από τη τρέχουσα τάση της Δυτικότροπης-"εκσυγχρονιστικής"/ακαδημαϊκής "φιλοσοφίας"(που όμως ΔΕΝ είναι ακριβώς φιλοσοφία με Φ κεφαλαίο-κατά τα αρχαιοελληνικά πρότυπα). Δηλαδή,για τους σύχρονους ενός Πλάτωνα ή Ηράκλειτου φιλοσόφους,η θεώρηση των πραγμάτων πρέπει και όφειλε να είναι συνυφασμένη και πάντοτε πλάι-πλάι με τη πράξη +καθημερινότητα. Δυστυχώς, αυτό ΔΕΝ ισχυε για τις κατοπινές ποικίλες "φιλοσοφικές" τάσεις που προέκυψαν από Μεσαίωνα και κατόπιν. Αφού ουσιαστικά αυτές υπήρξαν (και εξακολουθούν να υφίστανται) αυστηρά -εκτός εξαιρέσεων ασφαλώς- εντός ακαδημαϊκών πλαίσιων και στο πεδίο της νόησης και καθόλου εφαρμόσιμες εντός καθημερονότητας (δηλ. εφαρμογή στη πράξη). Βάζει κανείς π.χ. τον Ντεριντά στη πράξη; Τον Αντόρνο; Τον Λερόϊ; Ποιον-οια...; Ο Σωκράτης φερ'είπειν,δεν..."φιλοσοφούσε" απλώς μιλώντας μιλώντας και μονάχα μιλώντας: τα εφάρμοζε στη πράξη τα πιστεύω-λεγομενά του (έστω και αν το πλήρωσε αυτό με τη ζωή του...)!

 

Ας μη μιλάω ακατάπαυστα. Ένα-ένα το πράγμα... Ας τοποθετηθούν (αν θέλουν) κάποιοι... :headb:

[dimulator]

Το Εν του Πλατωνισμού γενικότερα προέρχεται από Ορφικές, Πυθαγόρειες και Ινδουιστικές θεωρίες.

 

Από την άλλη ο τεκτονισμός δεν έχει πολλές θεότητες αλλά μία τον Μεγάλο Αρχιτέκτονα.

Επίσης απαγορεύουν στον τεκτονισμό τους πολυθεϊστές.

 

Επίσης ο τεκτονισμός περιέχει πολύ Εβραϊκή Καμπάλα και μυθολογία π.χ. ιστορία του Χιράμ.

 

Εν ολίγοις δεν θεωρώ τον Πλατωνισμό να έχει κάποια σχέση με τον τεκτονισμό.

 

Τώρα ποιοι τα εφάρμοζαν; Στην αρχαιότητα μπορώ να πω πως κάποιοι τα εφάρμοζαν, όπως ο Ιάμβλιχος που εισήγαγε μάλιστα την Θεουργία στο Πλατωνικό σύστημα, ο Πρόκλος, ο Πορφύριος που είχε "ενωθεί" με τον Εν 4 φορές, ο Απολλώνιος ο Τυαννέας αυτοί τώρα μου ήρθαν....

Edited March 12, 2007 by dimulator

[outis]

...η θεώρηση του Νεοπλατωνισμού εν μέρει & συχνά-πυκνά μου φέρνει έντονα από τον σημερινό/σύγχρονο ελευθεροτεκτονισμό. Ειδικά,η πίστη στο Ενα,κ.τ.λ.. Πάντως, ως φιλοσοφικό ρεύμα είναι το πλέον ΔΙΑΦΟΡΟ από τη τρέχουσα τάση της Δυτικότροπης-"εκσυγχρονιστικής"/ακαδημαϊκής "φιλοσοφίας"...

Ο Νεοπλατωνισμός έχει πολλές ομοιότητες με τον τεκτονισμό αφού ομολογημένα ή ανομολόγητα ο τελευταίος έχει και νεοπλατωνικά θεμέλια.

[dimulator]

Εγώ θα έλεγα πως ο τεκτονισμός έχει ομοιότητες (μόνο στο Εν) και έχει πάρει δάνεια από τον Πλατωνισμό, εν γένει όμως βασίζεται στην Εβραϊκή Καμπαλά.

Αλλά και ο Χριστιανισμός μιλάει για τον Εν και το ονομάζει Θεό και μάλιστα φιλάνθρωπο και αγαθό.

Ο Πρόκλος μίλησε για τον τριαδικό Εν (Πατέρας, Νους, Δύναμη) και τι σύμπτωση και ο Χριστιανισμός έχει και αυτός τριαδικό Θεό.

Αλλά και οι Ινδοί μιλάνε για το Εν και ότι οι υπόλοιποι Θεοί είναι διαφορετικές εκφάνσεις αυτού.

 

Άρα τι συμπέρασμα βγαίνει; Όλοι αυτοί έχουν σχέση με τον τεκτονισμό; Ή ο τεκτονισμός βασίστηκε σε αποκρυφισμό, εβραϊκή Kαμπαλά και μεσαιωνικό πνευματισμό; Μάλλον το δεύτερο.

 

Ερώτηση ο τεκτονισμός είναι πολυθεϊστικό πνευματικό ρεύμα ή μονοθεϊστικό (από όσο γνωρίζω το δεύτερο)

Ερώτηση ο τεκτονισμός χρησιμοποιεί Ελληνικούς μύθους και θεότητες; Απάντηση όχι.

 

Άρα οι διαφορές είναι βασικές και ουσιώδεις.

Αν "ξύσετε" την επιφάνεια θα δείτε ότι στο βάθος ο Πλατωνισμός δεν έχει καμία σχέση με τον τεκτονισμό, παρά μόνο στην αναφοράτου στο Εν. Αλλά το Εν του τεκτονισμού δεν εκπορεύει δύναμη και δεν δημιουργεί άλλες υποστάσεις ή άλλους Θεούς κτλ.

 

Όλα αυτά τα λέω για να μην δημιουργηθεί καμιά παρεξήγηση του ότι ο Πλατωνισμός είναι πρόδρομος του τεκτονισμού ή ότι έχουν φοβερές ομοιότητες κτλ. Μια μελέτη σε μασωνικά κείμενα θα σας πείσει http://www.sacred-texts.com/mas/index.htm

 

Αλλά εφόσον γνωρίζεται από τεκτονισμό και πλατωνισμό παρακαλώ παραθέστε τις ομοιότητες αν μπορείτε. Όχι απλά να πετάμε μια θέση για να θολώνουμε τα νερά.

 

 

Ευχαριστώ.

Edited March 13, 2007 by dimulator

[outis]

...Ερώτηση ο τεκτονισμός είναι πολυθεϊστικό πνευματικό ρεύμα ή μονοθεϊστικό (από όσο γνωρίζω το δεύτερο)

Ερώτηση ο τεκτονισμός χρησιμοποιεί Ελληνικούς μύθους και θεότητες; Απάντηση όχι.

...

Ο σημερινός τεκτονισμός προήλθε από το ευρωπαϊκό περιβάλλον και έχει "δικαιολογημένα" χαρακτηριστικά στοιχεία αυτού. Όμως χρησιμοποιεί και Ελληνικά στοιχεία, ιδίως Πυθαγόρεια και Πλατωνικά, ακόμα και μύθους.

...Άρα οι διαφορές είναι βασικές και ουσιώδεις.

Αν "ξύσετε" την επιφάνεια θα δείτε ότι στο βάθος ο Πλατωνισμός δεν έχει καμία σχέση με τον τεκτονισμό...

Πάντα αξιολογούμε το νεότερο από το παλαιότερο. Ο Πλατωνισμός ασφαλώς δεν έχει σχέση με τον Τεκτονισμό, αφού τους χωρίζουν 2000 χρόνια. Ο Τεκτονισμός όμως έχει σχέση με τον Πλατωνίσμό, αφού έχουν κοινά γνωρίσματα. Με την ίδια λογική που χρησιμοποιείς ούτε το "Εν" δεν έχει ουσιώδη σχέση με την αρχαία Ελληνική θρησκεία, αφού προήλθε από το χώρο της φιλοσοφίας (που απλά χρησιμοποίησε κοινές θρησκευτικές εικόνες) και όχι από τον θρησκευτικό χώρο.

......Όλα αυτά τα λέω για να μην δημιουργηθεί καμιά παρεξήγηση του ότι ο Πλατωνισμός είναι πρόδρομος του τεκτονισμού ή ότι έχουν φοβερές ομοιότητες κτλ. ...

Προδρομικός του Τεκτονισμού με την έννοια του ...Προδρόμου, δεν ήταν, ο Τεκτονισμός όμως δικαιολογημένα, νομίζω, αναγνωρίζει τον Πλατωνισμό ως "πρόγονο". Edited March 14, 2007 by outis

[dimulator]

Με την ίδια λογική που χρησιμοποιείς ούτε το "Εν" δεν έχει ουσιώδη σχέση με την αρχαία Ελληνική θρησκεία, αφού προήλθε από το χώρο της φιλοσοφίας (που απλά χρησιμοποίησε κοινές θρησκευτικές εικόνες) και όχι από τον θρησκευτικό χώρο.

 

Και ποιος σου λέει ότι η Πλατωνική φιλοσοφία δεν είναι ταυτόχρονα και θεολογία. Όταν ο Σωκράτης λέει ότι πρέπει να ομοιάσουμε στο Αγαθό Θεό τι κάνει φιλοσοφεί ή θεολογεί;

[Ingmar]

Το Εν του Πλατωνισμού γενικότερα προέρχεται από Ορφικές, Πυθαγόρειες και Ινδουιστικές θεωρίες.

 

Από την άλλη ο τεκτονισμός δεν έχει πολλές θεότητες αλλά μία τον Μεγάλο Αρχιτέκτονα.

Επίσης απαγορεύουν στον τεκτονισμό τους πολυθεϊστές.

 

=Μπα,ποιος στο λέει... :cheerful: ?

 

Επίσης ο τεκτονισμός περιέχει πολύ Εβραϊκή Καμπάλα και μυθολογία π.χ. ιστορία του Χιράμ.

 

=Ευχαριστούμε πολύ.Ακόμα και οι ίδιοι οι τέκτονες ιστορικοί θα διαφωνούσαν εντελώς μαζί σου...

 

Εν ολίγοις δεν θεωρώ τον Πλατωνισμό να έχει κάποια σχέση με τον τεκτονισμό.

 

=Έχει και παραέχει. Απλά,έχεις να ρίξεις πολύ διάβασμα ακόμα...

 

Τώρα ποιοι τα εφάρμοζαν; Στην αρχαιότητα μπορώ να πω πως κάποιοι τα εφάρμοζαν, όπως ο Ιάμβλιχος που εισήγαγε μάλιστα την Θεουργία στο Πλατωνικό σύστημα, ο Πρόκλος, ο Πορφύριος που είχε "ενωθεί" με τον Εν 4 φορές, ο Απολλώνιος ο Τυαννέας αυτοί τώρα μου ήρθαν....

=Και όχι μόνο...

[Ingmar]

Μια μελέτη σε μασωνικά κείμενα θα σας πείσει http://www.sacred-texts.com/mas/index.htm

 

Αλλά εφόσον γνωρίζεται από τεκτονισμό και πλατωνισμό παρακαλώ παραθέστε τις ομοιότητες αν μπορείτε. Όχι απλά να πετάμε μια θέση για να θολώνουμε τα νερά.

Ευχαριστώ.

 

Μάλιστα. Εσύ μας παράθεσες μια πηγή σου/ιστοσελίδα. Εγώ θα παραθέσω ένα -όχι και τόσο γνωστό- βιβλιαράκι από τις εκδόσεις "ΔΙΜΕΛΗ": Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ...

[dimulator]

Εν ολίγοις δεν θεωρώ τον Πλατωνισμό να έχει κάποια σχέση με τον τεκτονισμό.

 

=Έχει και παραέχει. Απλά,έχεις να ρίξεις πολύ διάβασμα ακόμα...

 

Θα μπορούσες να με διαφωτίσεις λίγο αναφέροντας μου 10 π.χ. σημεία που είναι Πλατωνικά και υπάρχουν στον Τεκτονισμό;

 

(για να κάνουμε συζήτηση)

[outis]

Και ποιος σου λέει ότι η Πλατωνική φιλοσοφία δεν είναι ταυτόχρονα και θεολογία. Όταν ο Σωκράτης λέει ότι πρέπει να ομοιάσουμε στο Αγαθό Θεό τι κάνει φιλοσοφεί ή θεολογεί;

Και ποιος είπε ότι δεν είναι θεολογία;

Φυσικά και είναι. Μόνο που η "θελογία" του ανήκει στο χώρο της "φιλοσοφικής θεολογίας" και δεν έχει σχέση με την αρχαία Ελληνική θρησκεία όπως την εξέφραζαν οι "παραδοσιακές" (τότε) θεολογίες "των ποιητών" και των "πόλεων" (βλ. τα τρία είδη της αρχαιοελληνική θεολογίας "των ποιητών", "πολιτική", και των φιλοσόφων" κατά τους μαθητές του Χρύσιππου - μου διαφεύγουν ονόματα τώρα, ο Πάντενος νομιζω και ένας άλλος - που τα ανέλυσαν αυτά)

[Vehmgericht]

Καλημέρα σε όλους

 

Προσωπικά θα έλεγα ότι φιλοσοφεί διότι όπως και να 'χει δουλεία της φιλοσοφίας ήταν η θεολογία και για κάποιο περίεργο λόγο οι φιλόσοφοι το ξέχασαν κι έμειναν μόνον οι εσωτεριστές να το θυμούνται. Να πω βέβαια ότι δεν πιστεύω ότι οι λέξεις είναι το πρόβλημά μας, μάλλον η απουσία νοήματος είναι.

 

Φιλικά

 

Υ.Γ. Φυσικά δεν εννοώ από το παρόν θέμα αλλά από την φιλοσοφία σήμερα

Edited March 19, 2007 by Vehmgericht

[outis]

Θα μπορούσες να με διαφωτίσεις λίγο αναφέροντας μου 10 π.χ. σημεία που είναι Πλατωνικά και υπάρχουν στον Τεκτονισμό;

(για να κάνουμε συζήτηση)

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, αλλά αν ο τεκτονισμός σήμερα νιώθει "κοντά" στον Πλατωνισμό - αυτό δεν είναι ολότελα αδικαιολόγητο. Πράγματι οι επιρροές είναι μέσω Καμπάλα, που έχει όμως και ρίζες στον Νεοπλατωνισμό, όποτε ότι πέρασε, πέρασε από "φίλτρο". Αν όμως μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι η θεουργία έχει σχέση με την αρχαία Ελληνική θρησκεία - με τα ίδια κριτήρια θα δει και τη σχέση Τεκτονισμού-Πλατωνισμού, γιατί αν με τα ίδια κριτήρια ο Τεκτονισμός είναι άσχετος με τον Πλατωνισμό, τότε ούτε η θεουργία έχει σχέση με την αρχαία Ελληνική θρησκεία.

[Vehmgericht]

Φίλε dimulator, ο τεκτονισμός έχει επιρροές σχεδόν από όλα τα σημαντικά και ασήμαντα φιλοσοφικά ρεύματα που έχει γνωρίσει ο πλανήτης. Άλλες είναι σημαντικές και βασικές-έπιρρεάζουν την βασική του δομή και άλλες λιγότερο-εμφανίζονται πρόσθετα για την ολοκλήρωση βαθμών. Στην βασική του δομή είναι αρκετά επιρρεασμένος είναι από την Ελληνική φιλοσοφία άρα και από τον Πλάτωνα. Ιδιαίτερα σε κοινωνικό και ηθικό επίπεδο, αν διαβάσεις κείμενα των πατέρων του Τεκτονισμού θα μπορέσεις να αναγνωρίσεις εύκολα την πλατωνική σκέψη.

Φιλικά.

Edited March 20, 2007 by Vehmgericht

[Ingmar]

Φίλε dimulator, ο τεκτονισμός έχει επιρροές σχεδόν από όλα τα σημαντικά και ασήμαντα φιλοσοφικά ρεύματα που έχει γνωρίσει ο πλανήτης. Άλλες είναι σημαντικές και βασικές-έπιρρεάζουν την βασική του δομή και άλλες λιγότερο-εμφανίζονται πρόσθετα για την ολοκλήρωση βαθμών. Στην βασική του δομή είναι αρκετά επιρρεασμένος είναι από την Ελληνική φιλοσοφία άρα και από τον Πλάτωνα. Ιδιαίτερα σε κοινωνικό και ηθικό επίπεδο, αν διαβάσεις κείμενα των πατέρων του Τεκτονισμού θα μπορέσεις να αναγνωρίσεις εύκολα την πλατωνική σκέψη.

Φιλικά.

 

...και καθόλου "τυχαίο" ασφαλώς, που ο τεκτονισμός ελκύει ως σύστημα τόσους και τόσους ανθρώπους(όσους τουλάχιστον κατάφεραν να ξεπεράσουν -αποβάλοντας τις όποιες παρωπίδες- το γενικότερο κλίμα συνωμοσιολογίας/ συκοφαντήσεων εναντίον αυτού): ακριβώς λόγω των ποικίλων επιδράσεων και αρχαίων παραδόσεων που το εν λόγω σύστημα εδέχτηκε στους κόλπους του...

π.χ. άλλους εκλύει η ελληνική παράδοση που ενσωματώθηκε στον Ελευθεροτεκτονισμό.

Άλλους ελκύουν οι καμπαλιστικές επιδράσεις -άλλους οι ερμητικές -και πάει λέγοντας...